"makroiqtisodiyot"



Download 3,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/199
Sana31.12.2021
Hajmi3,28 Mb.
#268622
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   199
Bog'liq
Nazarova MM uz 3d090 (1) unlocked

Ishsizlik  darajasi  deb  ishsizlarni  ishchi  kuchi  soniga  nisbatiga  (%  hisobida) 
aytiladi va uni quyidagi formula bilan aniqlash mumkin: 
 
        Ishsizlik darajasi = (ishsizlar soni / ishchi kuchi soni)x100 
RASM 


42 
 
 
Har kuni bir nechta odamlar o’z ishlarini yo’qotishadi yoki tashlab ketishadi, 
va ba’zi ishsizlar ishga yollanadi. Bu davriy inqiroz va oqim ishsiz bo’lgan ishchi 
kuchining bir qismini belgilaydi. Bu qismda biz ishsizlik tabiiy darajasini nimalar 
belgilashini  ko’rsatadigan  ishchi  kuchi  dinamikasi  modelini  rivojlantiramiz
2
.  Biz 
biroz  muloxaza  bilan  boshlaymiz,  keling    L  ishchini  belgilasin.  E  ishlayotgan 
ishchi kuchi soni va U ishsizlar soni. Har bir ishchi yoki ishli yoki ishsiz bo’lgani 
uchun, Ishchi kuchi ishsizlar va ish bilan bandlarning yig’indisidir.  
L=E+U 
Bunda-  ishsizlik  darajasi  U/L  ga  teng.  Ishsizlik  darajasiga  qanday  omillar 
tasir qilishini ko’rishimiz uchun, faraz qilaylik ishchi kuchi L o’zgarmas va ishchi 
kuchidagi ishlilar E va ishsizlar o’rtasidagi shaxslarning ko’chishiga bog’langan. 
Keling  s  ishdan  ayrilishning  darajasini  belgilasin,  ishlaydiganlardan  har  oyda 
ishini  yo’qotgan  yoki  tashab  ketganlar  qismi.  F  ish  topishning  darajasini 
ifodalasin,  ishsiz  shaxslarning  har  oyda  ish  topadigan  qismi.  Job  separation 
darajasi    s    va  job  finding  darajasi    f    birgalikda  ishsizlik  darajasini  ko’rsatib 
beradi. Agar ishsizlik darajasi oshmasa ham pasaymasa ham, bunday holat ishchi 
kuchi bozori barqaror bo’lgan vaziyatda bo’ladi, unda ish topadigan odamlar soni 
fU, ishini yo’qotadigan odamlar soni s Ega teng bo’lishi kerak. Bunday barqaror 
holatni quyidagicha yozishimiz mumkin. 
fU=sE 
Biz  bu  tenglamadan  ishsizlikning  barqaror  darajasini  topishda 
foydalanishimiz mumkin. Ishchi kuchi haqidagi tarifimizdan, E=L-U; bu ish bilan 
bandlar  soni  ishchi  kuchidan  ishszizlar  sonini  ayirganga  teng.  Agar  barqarorlik 
sharoitida E ni (L-U) bilan almashtirsak, topamiz 
fU=s(L-U) 
                                                           
2
 Robert E. Hall, “A Theory of the Natural Rate of Unemployment and the Duration of Unemployment,” 
Journal of Monetary Economics 5 (April 1979): 153–169. 


43 
 
 
Keyin, tenglamaning ikkala tarafini  L ga bo’lamiz, qo’lga kiritish uchun 
 
Endi, U/L yechamiz, topishimiz uchun  
 
Bu esa quyidagicha yozilishi mumkin 
 
Bu tenglama barqarorlik sharoitidagi ishsizlik darajasi job separation darajasi s 
va  job  finding  darajasi  f  ga  bog’liqligini  ko’rsatadi.  Job  separation  darajasi 
qanchalik yuqori bo’lsa, ishsizlik darajasi ham shuncha yuqori bo’ladi.Job finding 
darajasi qanchalik yuqori bo’lsa, ishsizlik darajsi shunchalik past bo’ladi. Mana 
quyida  son  bilan  keltirilgan  misollar  Faraz  qiling,  ishlilarning  1  foizi  har  oyda 
ishini  yo’qatadi  (s=0.01).  bu  o’rtacha  oganda  ish  100  oy  yoki  taxminan  8  yil 
davom  etadi  deganidir.  Yana  faraz  qiling,  ishsizlarning  20  foizi  har  oyda  ish 
topadi  (f=0.20),  shunday  ekan  ishsizlikning  vaqt  oralig’i  o’rtacha  5  oy  davom 
etadi. Demak, ishsizlikning barqaror darajasi  
Ish bilan band 
Ishdan ajralish 
(s) 
Ishsiz 
Ish topish (f) 

Download 3,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish