Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муаҳндислик-технология институти

СИНТЕТИК ЁҚИЛҒИЛАР ОЛИШ ЖАРАЁНИНИНГ ИЛМИЙ АСОСЛАРИ 
Йўлдош нефт газни қайта ишлаш учун нефт конларидан йиғиш бўйича 
комплекс тадбирлар амалга оширилади, у газни қайта ишлаш заводларига 
ташиб келтирилади ва бензинсизлантирилган қуруқ газ олиш учун қайта 
ишланади (ҚБГ-қуруқ бензинсизлантирилган газ), кенг фракцияси енгил 
углеводородлар (КФЕУ) ва барқарор газнинг бензини (БГБ) олинади. Енгил 
газнинг (С
4 
ва ундан юқори) кенг фракциясидан қўшимча ҳолда 
суюлтирилган нефт газларини ажратиш учун газ фракцияларга ажратиш 
блокига тўпланади. 
Бир қатор объектларда йўлдош нефт гази, нефт қазиб олиш 
маҳсулотлари нефт кимѐ саноатининг зарурий хом-ашѐси ҳисобланганда ҳам 
катта ҳажмда машъалалар ѐқилмоқда. 
Йўлдош нефт газини машъалада ѐқилишига қуйидаги сабаблар киради: 
- қайта ишлаш жойнинг узоқлиги; 
- керакли транспорт (қувур узатманинг) инфратузилмасининг мавжуд 
эмаслиги; 
- газни қайта ишлаш заводини қуриш кераклиги. 
Бугунги кунда энергетик йўналишда нефтни қайта ишлашнинг энг 
самарали йўналиши газ поршенли электр станцияларида йўлдош нефт 
газидан ѐқилғи сифатида фойдаланишда тармоқларни ва трансформатор 
подстанциясини қуриш учун харажатларни камайтириш зарурати пайдо 
бўлмоқда. 
Газ электр генераторлари қўлланилганда машъалага бериладиган 
йўлдош газларни утилизация қилиш орқали экологик муаммоларни ҳал қилиб 
бўлмайди, чунки иссиқлик (парник) эффекти атмосфера ва Киот баѐнномаси 
билан боғлиқдир. Киот баѐнномасининг қабул қилиниши экологик муҳитнинг 
ўзгаришига таҳдид бўлаѐтганлиги, инсониятнинг фаолияти билан 
боғлиқлиги, ер иқлимининг кескин ўзгариши, Цельсий бўйича атмосферага 
чиқариладиган 
ташланмаларнинг 
назорат 
қилинмаслиги 
сабабли 
атмосферанинг юқори қатламларида ҳарорат 1,4
0
С дан 5,8
0
С гача

---