Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муаҳндислик-технология институти

---

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС
ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ 
БУХОРО МУАҲНДИСЛИК-ТЕХНОЛОГИЯ ИНСТИТУТИ 
НЕФТЬ-ГАЗКИМЁ САНОАТИ ТЕХНОЛОГИЯСИ КАФЕДРАСИ 
Магистратура мутахассислиги:
 5А 321401 - Кимѐвий ва нефт-газкимѐвий технологиялар 
“СИНТЕТИК ЁҚИЛҒИЛАР ОЛИШ ЖАРАЁНИНИНГ ИЛМИЙ
АСОСЛАРИ” ФАНИДАН МАЪРУЗА МАТН 
Б.Ж.Сафаров 
 
Бухоро-2019 
 

---

СИНТЕТИК ЁҚИЛҒИЛАР ОЛИШ ЖАРАЁНИНИНГ ИЛМИЙ АСОСЛАРИ 
Тузувчи: Б.Ж. Сафаров – БМТИ, ―Нефт -газкимѐ саноати
технологияси‖ кафедраси доценти, т.ф.н.
 
Тақризчилар: 
“НГКСТ” кафедраси доценти: Жумаев Қ.К.
Бухоро “Нефт ва газ саноати” КҲК
Хўжалик ишлари бўйича директор муовини:
Жўраев Ҳ.Р. 

---

СИНТЕТИК ЁҚИЛҒИЛАР ОЛИШ ЖАРАЁНИНИНГ ИЛМИЙ АСОСЛАРИ 
 
GTL ТЕХНОЛОГИЯСИНИНГ ТАРИХИ ВА ТАРАҚҚИЁТИ 
МАВЗУ-1. GTL - ТЕХНОЛОГИЯСИНИНГ ТАРИХИ ВА
ТАРАҚҚИЁТ ИСТИҚБОЛИ 
Режа: 
1. Кириш. 
2. GTL-технологиясининг ривожланиш босқичлари 
3. GTL технологияси учун хомашѐ 
Синтетик суюқлик ѐқилғисини (ССЁ) ишлаб чиқариш биринчи 
Жанубий Африка Республикасининг (ЖАР) Sasol компанияси томонидан 
амалга оширилган. ЖАРда кўмир хом ашѐсини суюқлик нефть маҳсулотига 
айлантириш қурилмаси ѐрдамида ишлатилмоқд: 1955-йилда Сасолбург 
шаҳрида, 1980-йилда эса Секунд шаҳрида, кейинроқ эса компания томонидан 
суспензия-фазали катализ қилиш технологияси ишлаб чиқилган (Slurry–phast 
distillate process) ва бу қурилма Сасолбургда қўлланилган. 2004-йилда 
қурилма кўмирни қайта ишлашдан табиий газга ўтказилган. Бунинг учун 
катта қувватда газни келтирувчи газ узатма чизиғи қурилган. Ҳозирги вақтда 
Сасолбургда қурилма тўлиқ газга ўтказилган, Секунд шаҳридаги қурилма эса 
– 3% ҳажмидаги газга ўтказилган [1]. 
ЖАРсида Mossgas (ҳозирги номи Petro S.A.) томонидан Sasol 
технологиясидан фойдаланиб 1993-йилда қуввати 22.5 минг.бар/кун ССЁ 
ишлаб чиқариш қурилмаси қурилган ва ундан олинган маҳсулот ички бозор 
учун мўлжалланган. Бу компания Statoil компанияси билан ҳамкорликда 1 
минг.барр. қувватга эга бўлган тажриба-саноат қурилмасини жиҳозлаган. 
Моссел – Бей (ЖАР) шаҳридаги ССЁ ишлаб чиқариш 2004-йил апрел ойидан 
бошлаб ишга туширилган. 

---