Кичик гуруҳ (3-4 ёш)

Билиш жараёни: Атроф олам тўғрисидаги 
билимга эга бўлиш ва уни англаш 
Элементар математик билим ва кўникмалар 
Сон ва саноқ. Болаларга тўғри усуллардан фойдаланиб 3, 4, 5 сонларининг ҳосил 
бўлиши билан таништириш ва бу сонлар доирасида санашни ўргатиш: бир қатор қўйилган 
предметларни санаб, сонни тартиб билан айтиш, сонни от билан мослаштириб, охирги сонни 
саналган предметларга тааллуқли қилиб айтиш, масалан, “Бир, икки, уч, - ҳаммаси бўлиб 
учта қалам”, “Бир, икки, уч, тўрт - ҳаммаси бўлиб тўртта қалам” тарзида. 
3, 4, 5 сонлари доирасидаги сонли карточкалар билан таништириш. 
Болаларга 3, 4, 5 гача бўлган саноқ ва тартиб сонларни ўргатиш, “Қанча?”, 
“Қайси?”, “Нечанчиси?”, “Саноқ бўйича нечанчи?”, “Нечанчи ўринда?”, “Ҳаммаси 
бўлиб нечта?” саволларига жавоб бериб, саноқ ва тартиб сонлардан тўғри 
фойдаланишни ўргатиш. 
Болаларга предметларнинг икки гуруҳини қиёслашни машқ қилдириш ва таққослашни 
ўргатиш, масалан (“Бир, икки, уч, тўрт, беш – ҳаммаси бўлиб бешта копток", “Бир, 
икки, уч, тўрт – ҳаммаси бўлиб тўртта кубик. Бешта кўп, тўртта кам. Коптоклар 
кубиклардан битта кўп экан”). 

---

57 
5 гача бўлган сонни ўзидан кичик бўлган иккита сонга (буюмлар мисолида) 
ажратиш. Масалан, “Сенда 5 та олма бор, иккитасини укангга бердинг. Ўзингда нечта 
қолди?” деган савол билан мурожаат қилиш. 
Предметларнинг кам гуруҳига етишмаган предметни қўшишни ёки кўп гуруҳдан битта 
ортиқча предметни олишни ва гуруҳлар ўртасида бир хил миқдордаги ҳар хил 
предметлардан иборат тенглик ҳосил қилишни ўргатиш. (“Карточканинг юқори қаторида 
учта анор, пастки қаторида тўртта олма, анорлар олмалардан битта кам. Агар яна битта анор 
қўйсак анорлар ва олмалар сони тенг бўлади”). 
Катталик. Болаларга предметларни (3, 4, 5 тагача) узунлиги, энига кўра бир-бирининг 
устига қўйиб қиёслашни ўргатиш. 
Нарсаларнинг қалин-юпқалигини қиёслаш, “қалин”, “юпқароқ”, “бир хил” сўзларини 
нутқда тўғри қўллашни ўргатиш.
Узунлиги, кенглиги ҳар хил бўлган бир неча предметни (5 тагача) бир-бирининг устига 
узунлиги, кенглигига кўра ортиб ва камайиб борадиган тартибда қўйиб қиёслашни ўргатиш 
(энг кенг, торроқ, яна торроқ, энг тор тасма).