Korxona faoliyatini rejalashtirish va bashorat qilish

Miqdor  ko’rsatkichlari  korxonaning  ishlab  chiqarish  va  xo’jalik  yuritish 

faoliyatini  hajm  o’lchamida  izohlaydi.  Bunday  ko’rsatkichlar  qatoriga  ishlab 

chiqarilayotgan  mahsulotlar  miqdori,  ishlayotgan  xodimlar  soni  va  mehnatga  haq 

to’lash fondi, mashina va asbob-uskunalar parki, ishlab chiqarish dasturini amalga 

oshirish  uchun  zarur  bo’lgan  materiallar  miqdori,  sex  hamda  ish  joylari  soni  va 

hokazolarni kiritish mumkin. 

Sifat ko’rsatkichlari korxonaning ishlab chiqarish faoliyatidagi o’zgarishlarni 

nisbiy  kattaliklar:  mehnat  mahsuldorligining  o’sishi,  mahsulot  tannarxining  bazis 

davrga  (yoki  reja  hisobotiga)  nisbatan  foizlarda  kamayishi,  mahsulotning  to’liq 

---

 

 

tannarxiga  nisbatan  foizlarda  daromad  hajmi,  korxona  rentabellik  darajasining 

o’sishi va shu kabilar yordamida tavsiflaydi. 

Sifat  ko’rsatkichlari  aksari  hollarda  pul  qiymatida  ifodalanishi  sababli, 

korxonalarning xo’jalik faoliyatini rejalashtirish va tahlil qilish amaliyotida asosiy 

va aylanma fondlar, asbob-uskunalar, sarflanayotgan yoqilg’i, energiya va boshqa 

materiallar  kabi  qiymat  ko’rsatkichlaridan  foydalaniladi.  Qiymat  ko’rsatkichlari 

korxona  faoliyatida  qo’llaniluvchi  turli  xildagi  vositalarni  statika  va  dinamikada 

taqqoslash  imkonini  beradi.  Bundan  tashqari,  soliqlar  va  turli  xil  to’lovlar  hamda 

korxona daromadi foizlardan tashqari pul ko’rinishida ham o’lchanadi. 

Korxona  faoliyatini  rejalashtirish  korxona  va  uning  bo’linmalari  faoliyatini 

tahlil qilishdan boshlanishini aytib o’tish muhim. Mazkur tahlil davomida rejaning 

sifat, miqdor va qiymat ko’rsatkichlari bo’yicha bajarilishiga baho beriladi hamda 

talofat  va  yo’qotishlar  aniqlanib,  korxona  faoliyatini  yaxshilash  bo’yicha  chora-

tadbirlar  ishlab  chiqiladi.  Aynan  shu  chora-tadbirlar  va  yangi  maqsadlardan  kelib 

chiqqan  holda  joriy  rejalashtirish  amalga  oshiriladi  hamda  yangi  reja  davriga 

korxona faoliyati rejalari ishlab chiqiladi.