Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари
4
РЕКЛАМА ИЖТИМОИЙ-ПСИХОЛОГИК МУНОСАБАТЛАР
ВОСИТАСИ СИФАТИДА
Акрамов Мирмухсин Рустамович
Ўзбекистон халқаро ислом академияси «Дин психологияси ва педагогика»
кафедраси катта ўқитувчиси,
Шарипова Хурматой Қудрат қизи, Нуралиева Озода Шуҳрат қизи,
Ўзбекистон халқаро ислом академияси 2-босқич талабалари
Маълумки, жамият ҳаётидаги ҳар қандай ўзгариш, аввало, инсон омилига
қаратилган бўлиб, у шахс ижтимоий-сиёсий қарашларига таъсир кўрсатади.
Жамият
ривожланган сари, ундаги турли ижтимоий-психологик муносабатлар,
меъёрлар ва талаблар ҳам ўзгаради.
Бугунги кунда шаклланиб бораётган фуқаролик жамияти ва бозор
муносабатлари шароити мамлакатимизда яшаётган хар бир фуқаро онги ва
шуурида, тафаккури ва хулқ-атворида
янгича мазмун, маъно касб этмоқда.
Иқтисодий жиҳатдан ўз йўналиши ва салоҳиятига эга бўлиб бораётган юртимизда
рақобат муҳити тобора шаклланиб, реклама унинг фаоллаштирувчи воситаси
бўлиб хизмат қилади. Реклама нафақат иқтисодий тараққиёт омили, балки,
ижтимоий тараққиёт омили ҳамдир. Реклама табиатига кўра, кучли психологик
таъсир этиш характерига эга бўлиб, у шахсни фаол ижтимоийлаштирувчи восита
хисобланади. Реклама маълумотлари ва хизматларини
шахс томонидан идрок
қилиниши турли мамлакатлар тараққиёти, турмуш тарзи, шаклланган
стереотиплари билан яқиндан танишиш имконини беради.
Реклама психологик йўналганлигига кўра, инсонлар рухиятига, фикрлашига
ва хулқ-атворига катта таъсир этади. Рекламани қай тарзда идрок қилиниши, уни
қандай усулда ёритилишига хам боғлиқ. Рекламадаги
вербал ва новербал
воситалар орқали берилаётган маълумотлар, хизматларни идрок қилинишида
гендер хусусиятларига биноан, тафовут мавжуд бўлиб, унга кўра тез эмоционал
таъсирланиш жиҳати кўпроқ аёлларга хос хусусиятни ташкил қилади ва шу боис,
реклама
маълумотларини вербал тарзда, хиссиётни қўзғовчи турли мусиқавий
матнлар, тасвирлар орқали ёрқинроқ англаш хам аёлларда яққол намоён бўлади.
Эркакларда реклама маълумотларини англанилишида аксарият холларда
берилаётган маълумотлар қисқа ва лўнда, турли тасвирлар, чизмалар, новербал
воситалар билан ифодаланилади. Аёлларда мулоқотга бўлган эхтиёж,
эмоционаллилик ва табиий ишонувчанлик юқори бўлганлилиги сабаб, улар
оғзаки, тимсоллар билан ифодаланган, кучли эмоцияга йўғрилган реклама
маълумотларини осон идрок қиладилар. Рекламани англаш,
унга муносабат
билдириш, шахсда ижтимоий воқеликни эркин бахолаш, турлича янги
кўринишларни шакллантириш, ижтимоий хулқ кўникмаларини намоён
этишга
имкон беради. Бугунги кунда рекламаларга билдирилаётган муносабатларга
қараб, истеъмолчиларни таъби ва дидини, талаб ва эхтиёжларини, иқтисодий
фикрлашларини бахолаш мумкин. Шунингдек, ёш
хусусиятлари хам реклама