Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

2.3. Markaziy bankning pul-kredit siyosati va uni amalga  

oshirish vositalari 

 

[29]. «O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida»gi 

Qonunning IV qismida quyidagi moddalar Markaziy bankning pul-

kredit operatsiyalari sifatida qayd etilgan: 

23-modda. Monetar siyosatning asosiy yo‘nalishlari. 

24-modda. Pul massasi o‘zgarishining aniq maqsadli mo‘ljallari. 

25-modda. Ochiq bozordagi operatsiyalar. 

 

 banklardan ustav kapitali eng kam miqdorining bir foizidan oshmagan 

sum-mada jarima undirish; 

 

 bankdan bankni moliyaviy sog‘lomlashtirish, shu jumladan, aktivlar tuzil-

masini o‘zgartirish, bank xarajatlarini kamaytirish va aksiyadorlarga dividendlar 

to‘lashni to‘xtatish tadbirlarini ko‘rishni, bank yoki uning filiali rahbarlarini al-

mashtirishni, bankni qayta tashkil etishni, filialni tugatishni talab qilish: 

 

 bank uchun iqtisodiy normativlarni 6 oylik muddatgacha o‘zgartirish; 

 

 bankning ayrim bank operatsiyalarini amalga oshirishini bir yilgacha 

bo‘lgan muddatga, shuningdek, filiallar ochishni g‘am shuncha muddatga 

taqiqlab qo‘yishga; 

 

 bankni moliyaviy sog‘lomlashtirish yoki Markaziy bank ko‘rsatmalarini 

bajarish uchun zarur bo‘lgan davrda mansabdor shaxslar aksiyadorlar ega 

bo‘lgan barcha vakolatlarni vasiyga berib, bankka vasiylik qilish tartibini 

belgilash to‘g‘risida qaror qabul qilish; 

 

 bank operatsiyalarini amalga oshirish huquqini beruvchi litsenziyani 

qaytarib olish. 

---

 

41

26-modda. Markaziy bankning hisob operatsiyalari. 

27-modda. Hisob va kredit operatsiyalarining foiz stavkalari. 

28-modda. Majburiy rezerv talablari. 

29-modda. Majburiy rezerv talablari normasini bajarmaganlik uchun 

sanksiyalar. 

30-modda. Markaziy bankning banklarni qayta moliyaviy ta’min-

lashi. 

31-modda. Markaziy bankning mijozlarga xizmat ko‘rsatishi. 

Markaziy bank kelgusi yil uchun O‘zbekiston Respublikasi monetar 

siyosatining asosiy yo‘nalishlarini ishlab chiqadi va har yili keyingi 

moliya yili boshlanishida kamida o‘ttiz kun oldin Oliy Majlisga bu 

haqida axborot beradi. 

[30]. Monetar siyosatni amalga oshirishda Markaziy bank quyidagi 

asosiy yo‘nalishlar doirasidagi operatsiyalarni bajaradi. Bu operatsiyalar 

quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Monetar siyosat davlatning pul muomalasini tartibga solishdagi g‘oyat 

muhim usullaridan biri bo‘lib, u pirovardida jamiyatda makroiqtisodiy bar-

qarorlikka erishishga qaratilgan. O‘z navbatida, makroiqtisodiy barqarorlik 

keng qamrovli tushuncha sifatida, quyidagi ko‘rsatkichlarda o‘z ifodasini 

topadi: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

iqtisodiy kon’yunkturaning tahlili va istiqbol ko‘rsatkichlari; 

 

muomalada bo‘lgan pul massasining iqtisodiy jihatdan asoslangan 

chegaralari; 

 

pul massasi yillik o‘sish sur’atining aniq maqsadli ko‘rsatkichlarini, shu 

jumladan, Markaziy bank ichki aktivlarining o‘zgarishi; 

 

valuta hamda foiz siyosatining asosiy yo‘nalishlari; 

 

pul-kredit sohasini tartibga solishga doir harakatlarning aniq maqsadli 

asosiy ko‘rsatkichlari.