Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti n. Q. Yo‘ldoshev, D. T. Yusupova sifat menejmenti toshkent – «iqtisodiyot» – 2019

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3.3- rasm. Sanoat korxonalarida jarayonlarni uzuksiz takomillashtirib borish 
sxemasi
 
Tashqi  auditning  va  korxona  rahbariyati  tomonidan  tahlil  ishlarining  amalga 
oshirilishi    jarayonlarni  uzluksiz  ravishda  takomillashib  borishini  ta‘minlaydi 
Reja 
Tuzatish kiitish 
Jjriy etish 
 
Tekshirish 

---

212 
(CHizma-  3.3).  Chizmadan  ko‗rinib  turibdiki,  har  qanday  rejani  ishlab  chiqqandan 
so‗ng joriy etish kerak. Rejalarni joriy etish vaqtida albatta uni tekshirish va ma‘lum 
tuzatishlar kiritish zarur. Jarayonlarini korxona ma‘muriyati tomonidan tahlil qilinishi 
ham sifat menejmenti sistemasining yana bir muhim tomonlaridan hisoblanadi. 
Sifat  menejmenti  sistemasini  korxonada  joriy  etish  uchun  boshqaruvga 
nisbatan  sistemali  yondashish  kerak.  Ushbu  yondashuvning  mohiyati  shundan 
iboratki,  barcha  muammolar  bir  butunlikda,  bitta  sistema  chegarasida,  o‗zaro 
bog‗liqlikda ko‗rib chiqiladi. 
Sifat  menejmenti  sistemasining  yana  asosiy  shartlaridan  biri,  qarorlar 
chiqarishda aniq faktlarga asoslangan holda qaror chiqarishdir. Ushbu yondashuvning 
mohiyati  shundaki,  qarorlar  tasodifiy  bo‗lmasligi  kerak.  Biz  har  bir  holatni  chuqur 
tahlil  qilib,  konkret  ma‘lumotlar  asosida  tahlil  qilishimiz  kerak  va  faqat  shundan 
keyingina qaror qabul qilishimiz lozim. 
Sifat  menejmenti  sistemasini  yengil  sanoat  korxonalariga  joriy  etish  uchun   
yyetkazib  beruvchilar  bilan  yaxshi  munosabatlarni  o‗rnatishimiz  kerak.  O‗zaro 
manfatdorlik  munosabatlarning  o‗rnatilishi,  ya`ni  yetkazib  beruvchilarni  to‗liq 
baholash,  raqobat  varaqlarni  yuritish,  ma‘qullangan  yetkazib  beruvchilar  ro‗yxatini 
tuzib  borish,  yyetkazib  beruvchilarni  qayta  baholashni  olib  borish,  shuningdek 
yetkazib beruvchilarning rivojlanishiga yordamlashish imkoniyatlarini qidirish ushbu 
sistemaning asosiy momentlaridan hisoblanadi. 
Yuqorida  ko‗rib  chiqilgan,  asosiy  momentlar  asosida  sifat  menejmenti 
sistemasining umumiy holatlarning ishlab chiqishga kirishamiz. 
I.Umumiy holatlar 
a) Jarayonlarni aniqlash: 
Korxonada qanday jarayonlar bo‗lishi mumkin? 
-marketing; 
-rejalashtirish; 
-yangi mahsulotlar yengil sanoatini loyihalashtirish; 
-ta‘minot; 
-omborxona ishlarini tashkil yetish; 

---

213 
-sifatni nazorat qilish; 
-kadrlar bilan ishlash jarayoni; 
-yordamchi jarayonlar; 
-tayyor mahsulotni omborlashtirish; 
-sotish; 
-sotishdan keyingi xizmat ishlab chiqarish. 
II.Umumiy holatlar 
Sifat  menejmenti  sistemasi  yordamida  aniqlashtirish,  hujjatlashtirish,  joriy 
yetish va boshqarish zarur. 
b) Jarayonlarning o‗zaro bog‗liqligi va ketma-ketligini aniqlash: 
- jarayonlar qanday faoliyatlar yoki hujjatlar bilan o‗zaro bog‗langan; 
- u yoki bu ma‘lumot (hujjat) qanday ko‗rinishda taqdim yetiladi; 
- ma‘lumotni (hujjatni) kim taqdim yetadi; 
- qanday ma‘lumot (hujjat) jarayondan olinadi; 
- ma‘lumot (hujjat) qanday jarayonga jo‗natiladi; 
s) Ushbu jarayonlarni to‗g‗ri bajarish uchun usullar va mezonlarni aniqlash. 
Jarayonlarning mezonlari bu – jarayonlarning aniq funksiyalari bo‗lib, ularning 
bajarilishi jarayonning sifatiga ta‘sir ko‗rsatadi. 
Jarayonlarning  asosiy  mezonlari  bo‗lib,  mahsulotni  o‗z  vaqtida  sotilishi,  mol 
yyetkazib beruvchilarni sinchiklab tanlash va sotib olinayotgan mahsulotlarning sifati 
ko‗rsatkichlari xizmat qiladi. 
Bu  mezonlarni  baholash  uchun  taqqoslash  va  statistik  nazorat  metodlaridan 
foydalaniladi. 
d) Kerakli ma‘lumotlar va resurslar bilan ta‘minlash: 
- ishchi resurslari; 
- infratuzilma; 
- Yengil sanoat mahsuloti ishlab chiqarish muhiti; 
e) Jarayonlarni kuzatish, o‗lchash va tahlil qilish: 
- ichki audit; 
- mahsulotni tahlil qilish; 

---

214 
- ma‘lumotlarni tahlil qilish; 
- korxona rahbariyati tomonidan tahlil qilish. 
Natijada sifat menejmenti sistemasini yaxshilash imkoniyatlari aniqlanadi. 
i)  Rejalashtirilgan  tadbirlarni  bajarish  va  jarayonlarning  mahsuldorligini 
doimiy  yaxshilash.  Bunda  doimiy  ravishda  ichki  auditni  amalga  oshirish, 
ma‘lumotlarni  tahlil  qilish,  tegishli  tuzatishlar  kiritish  va  oldini  olish  chora-
tadbirlarini amalga oshirish kerak.