Таълими вазирлиги муқимий номли қЎҚон давлат

Kultegin bitigtoshi Bilga xoqon bitigtoshi bilan bir vaqtda paydo bo’lgan. Radlov bu bitigni nemis tiliga tarjima qilgan. Bu 
bitigtosh marmarga o’yilgan, qalinligi 41 sm, balandligi 3 metr 15 sm, tub qismining kalinligi 1 m. 24.sm. Marmar tosh 
o’rtasida bosh burchakli qalqon bor. Unga balandligi 64 sm, kengligi 40 sm. bo’lgan lavxa o’yilgan. Lavxada arxar surati 
naqshlangan. U xoqonlik tamg’asi xisoblangan. Orqa tomonga bitigtoshning o’rnatilish tarixi, xattot Yozuvida bitilgan. Uning 
old tomoniga 40 satr, o’ng va chap tomoniga 13 satrdan Yozuv bitilgan. Ba`zi joylarida Yozuv o’chib ketgan. Bu 
marmartoshga yozish ishini Yullig Tegin ismli kishi bajargan. 
Bu bitigtosh Kulteginning akasi Bilga xoqon ko’rsatmasi bilan amalga oshirilgan. Bitigda asosan xalqqa murojaat 
qilingan. Bitig 732 yili Kul tigin xotirasi uchun Bilga xoqon tarafidan bitilgandir. Kultigin 731 yili to’qqiz-o’g’izlar bilan 
bo’lgan jangda xalok bo’lgan edi.
Bilga xoqon bitigi – Bilga xoqon 734 yil 25 noyabrda o’z yaqinlari tomonidan o’ldiriladi. Uning o’g’li Ichan xoqon 
735 yili otasining xotirasi uchun Kultegin bitigidan 1 km uzoqlikda bitiladi. Bu Yozuvni ham Bilga xoqonning amakisi Yullig 
Tegin yozgandir. Bitigtosh ag’darilib 3 bo’lakka bo’lingan, shuning uchun ham Yozuvlarning ma`nosi unchalik tushunarli 
emas. Bitigtosh Bilga xoqonning taxtga o’tirishidan boshlanadi. Bitigtoshda Bilga xoqonning xoqonlik yillari, davlatni adolat li 
boshqarganligi aytiladi. Bitigtoshning so’nggi misralarida Bilga xoqonning o’z xalqiga qilgan nasixatlari aks etgan: ―xalq 
xoqonidan, er-suvidan (ya`ni vatanidan) ayrilmasa, ezgulik k o’radi, baxtli, betashvish yashaydi‖. 
Bilga xoqon bitigtoshini ham Xitoy ustalari o’rnatgan. Bitigtosh oxirida esa uning muallifi Yullig tiginning ismi 
keltiriladi: 
«Turk bilga xoqonning so’zlarini bu tosh ustiga men yozdim,Xoqonning jiyani men Yullig Tegin,bir oy 4 kun o’tirib 
yozdim…» 
Bunga xoqonning vafoti sanasi bitiktoshda quyidagicha ko’rsatilgan: 
«Otam xoqon it yili uchinchi oyning yigirma oltisida vafot etdi. To’ng’iz yili beshinchi oyning yigirma ettisida dafn 
marosimini qildirdim».Bu it yili 734 yilga to’g’ri kelsa kerak.