Сборник тезисов «Ипак ва зираворлар»

Адабиётлар: 
1. 
Низомов А., Аманбаева З., Сафарова Н. Ўзбекистоннинг 
экотуристик ресурслари ва йўналишлари. Монография. Тошкент, 2014. – Б. 102
2. 
Мирзаев М.А., Алиева И.Т. Туризм асослари. Т.: ТДИУ. 2007. – Б. 
320.
Samadova S.A. 
Buxoro davlat universiteti 
IPAK ZIRAVORLAR MILLIY VA ZAMONAVIY AN’ANALAR IN’IKOSI 
SIFATIDA 
“Xalqimiz ma’naviyatini yuksaltirishda milliy urf-odatlarimiz va ularning 
zamirida mujassam bo`lgan mehr-oqibat, insonni ulug`lash, tinch-osoyishta hayot, 
do`stlik va totuvlikni qadrlash turli muammolarni birgalashib hal qilish kabi ibratli 
qadriyatlar tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda”,-deydi O`zbekistonning birinchi 
Prezidenti I.A.Karimov milliy an’analarimiz haqida [1;60]. Haqiqatan, urf-odat va 
milliy qadriyatlarimiz har qaysi zamon uchun jamiyatda katta rol o`ynagan. 
Shuningdek, Buxoroyi Sharif ham o`zining qadimiy qadriyatlariga ega. Ko’hna va 
navqiron Buxoro azal-azaldan boy ma’naviyati, madani-yati, ilmu-salohiyati, 
qadimiy hamda go’zal urf-odatlari bilan nafaqat boshqa Sharq xalqlari, balki G’arb 
ahlini ham hayratda qoldirgan. Moziydan ma’lumki, Buxoro Buyuk ipak yo’li 
chorrahasida joylashgan, qadimdan ilm-fan, hunarmandchilik, savdo-sotiq mavjud 
bo’lgan va davrlar tamaddunida taraqqiy etib borgan. Qadimdan Sharq o’zining 
sirliligi, jozibadorligi bilan ajralib turgan. Tarixiy manbalarda ham Sharq xalqlarining 
yuksak madaniyati, axloqi, ilm-fanga munosabati, ijtimoiy-iqtisodiy sharoiti xususida 
ko’pgina dalillar mavjud. Ayniqsa, Buyuk ipak yo’li orqali amalga oshirilgan 
madaniy aloqalar jarayonida milliy an’analarimiz aks etgan san’at asarlari, qo’lyozma 

---

373 
kitoblar, serjilo matolar g’arbliklar tomonidan e’tirof etilgan va asrlar davomida 
bunga ehtiyoj sezilgan. Chingizxon istilosidan keyin G’arb va Sharq aloqalari biroz 
sustlashgan bo’lsa-da, hamisha qiziqish va hurmat bilan munosabatda bo’lishgan. 
Buxoroi sharif G’arb-u Sharq o’rtasidagi aloqalarni mustahkamlashga munosib hissa 
qo’shgan shaharlardan biri sanalgan. Buxoro Vohasi hunarmandlari yaratgan 
gilamlar, ipak matolar, zargarlik, zardo’zlik buyumlari juda xaridorgir bo’lgan, 
xalqaro bozorda qadrlangan.
Asrlar o’tsa hamki, Sharqning o’ziga xos milliy urf-odat, an’analari, tarixiy va 
qadimiy me’moriy obidalari jahon xalqlari e’tiboridan tushmagan. XXI asrdek 
shiddatli, globallashuv jarayonlari kechib turgan shunday murakkab ijtimoiy 
sharoitda o’z qadimiy tariximiz hamda milliyligimizni aks ettiruvchi ma’naviy va 
moddiy merosimiz hamon qadrlanadi, nishonlanadi, e’tirof etiladi. Asrlar tegirmoni-
yu zamonlar talato’pidan omon kelayotgan ko’zni qamashtiruvchi jozibador va serjilo 
atlas-u adrasimiz eskirmaydi, G’arbliklarni hamon hayratda qoldiradi. Shu sabab 
G’arb-u Sharq aloqalarini yanada mustahkamlash, rivojlantirish maqsadida 
mamlakatimizning turli viloyatlarida milliyligimizni aks ettiruvchi festivallar 
o’tkazish an’anaga aylanmoqdaki, bu quvonarli hol. Xususan, har yili o’tkaziladigan 
“Ipak va ziravorlar” festivalining Buxoroi sharifda bolib o’tishi iftixor tuyg’usini 
uyg’otadi. Xalqimizning boy ma’naviy merosi, urf-odati, an’analari, milliy 
hunarmandchiligi, tasviriy va amaliy san’atini rivojlantirish, ularni xorijiy 
mamlakatlarga keng targ’ib qilishga ko’maklashish, Buxoroning turizm taraqqiyotini 
namoyon etish maqsadida o’tkazib kelinayotgan “Ipak va ziravorlar” milliy-
an’anaviy festivali jahon xalqlari orasida yurtimiz mavqeyining oshishida muhim 
ahamiyat kasb etmoqda. Sharif shaharda bo’lib o’tadigan ushbu tantanada har yil 
mamlakatimizning barcha viloyatlaridan kelgan hunarmandlar o’z mahsulotlarini 
namoyish etishadi. Go’zallikka boy, turfa ranglarda jilolanuvchi atlas-u adraslar, 
milliyligimiz aks etgan shoyi, ipak ro’mollar, shifobaxsh, ming dardga da’vo 
taomlarimizga betakror ta’m beruvchi turfa ziravorlar nafaqat hamyurtlarimiz, balki 
xorij sayyohlari tomonidan yuksak ehtirom bilan qarshilanadi. Ushbu tantana 
mamlakatimizning turizm sohasidagi istiqbollarini ham namoyon etadiki, festivalda 
sayyohlardan tashqari turistik tashkilotlar, diplomatik va xalqaro tashkilotlar 
vakillarining ham ishtirok etishlari fikrimizga yorqin dalildir. “Ipak va ziravorlar” 
festivali ham milliy hunarmandchilikni rivojlantirish va targ’ib qilish, 
hunarmandlararo aloqani kengaytirish va mustahkamlash, turizmni taraqqiy ettirishga 
qaratilgani bilan juda ahamiyatlidir.
Yuqorida ta’kidlab o’tkanimizdek, Buxoro shahridan qadimdan turli 
mamlakatlarning karvonlari o’tgan, savdo-sotiq aloqalarida faol ishtirok etgan. 
Aynan mana shu tarixiy voqelikni akslantiruvchi ushbu festival har yili yuqori 
saviyada, bayramona ruhda o’tkaziladi. Festival an’anaviy “Mo’jizalar karvoni” 
nomli teatrlashgan tomosha bilan boshlanadi. Ko’hna Ark qadimiy obidasidan 
Labihovuz majmuasi bo’ylab karvonlar yo’l oladi. Bunday tadbirlar festivalning 
qiziqarli o’tishini ta’minlabgina qolmay, sayyohlar e’tiborini ham tortadi va XXI asr 
zamonaviy sharoitida tarixiylik va milliylik ruhini bag’ishlaydi. Festivalning ochilish 
marosimida xorijiy mamlakatlarning O’zbekistondagi diplomatik korpusi a’zolari
Jahon sayyohlik tashkiloti vakillari ishtirok etishi tan-tananing nechog’lik ahamiyatli 

---

374 
ekanligini namoyon etadi. Yurtimiz viloyatlaridan tashrif buyurgan san’atkorlar, 
qiziqchilar milliy qo’shiqlarimizni kuylab askiya-payrovlar, sahnalar tashkil etib 
sayyohlarni yanada jalb etadilar. Milliy raqslar ijrosi ham tantanaga o’zgacha ruh va 
tarovat baxsh etadi. E’tiborli jihati shundaki, yildan yilga “Ipak va ziravorlar” 
festivalining mavqei yuksalmoqda. Boisi, nafaqat vatan-dosh hunarmandlar, balki 
xorijiy mamlakatlardan ham hunarmandlar o’z mahsu-lotlarining ko’rgazmasini 
tashkil etishadi, ipak mahsulotlari, ziravorlar, giyohlardan tayyorlangan shifobaxsh 
dori-darmonlar ko’rgazmasi o’tkaziladi.
Bundan tashqari, o’tgan yili amaliy va tasviriy san’atni rivojlantirish 
maqsadida Buxoro rassomlik, zargarlik, zardo’zlik, mis-kandakorlik, temirchilik, 
gilamchilik maktablari, G’ijduvon kulolchilik maktablari ustalarining mahorat 
darslari tashkil etilgan edi. Bu ham avloddan avlodga o’tib kelayotgan milliy 
hunarmandchiligimizning muqaddas qadriyat sifatidagi ahamiyatini ko’rsatadi. “Ipak 
va ziravorlar” festivali tarix va zamonaviy davrni uyg’unlashtiruvchi hamda 
tutashtiruvchi, ko’hna zaminizning qadriyatu-an’analarini gavdalantiruvchi yirik 
xalqaro ijtimoiy bayram hisoblanadi. Zamonaviy, mustahkam rastalararo jilolanib 
turuvchi milliy matolar-u liboslar, milliy taomlar, san’atkorlarning milliy raqs-u 
ashulalar ijrosi, folklor namunalari asosida namoyish etiluvchi sahnalar har bir 
sayyoh qalbida bir umrlik cheksiz ta’surot qoldira oladi. Yuksak badiiy san’at 
namunalari, mahsulotlarning bejirimligi mamlakatimiz ustalarining beqiyos 
mahoratidan darak beradi. Ommaviy axborot vositalari orqali sayyohlarning festival 
ta’surotlariga guvoh bo’lganmiz. Quvonarlisi, har bir xorijlik mehmonlarning 
ko’tarinki kayfiyati, hayrat to’la qalb bilan ipak shoyi matolardan tortib, palovimizga 
nisbatan bildirgan iliq fikrlari bizni shodlantiradi. Ushbu tantana milliy 
qadriyatlarimiz singdirilgan zamonaviy festival sifatida xalqimizning tarixi, boy 
madaniy merosini dunyoga taratadi, turli millat vakillarini birlashtiradi, osoyishta 
zaminimiz, musaffo osmonimizda yashovchi xalqimizning mehmondo’stligi, 
vatanparvarligini namoyon etadi.
Qadimiy an’analarning zamonaviy ruhda aks etishi, milliy sport o’yinlari, 
polvonlarning kurashlari, xalq o’yinlari, oshpazlar ko’rik-tanlovi, barcha barchasi 
yurtdoshlarimiz va xorijlik sayyohlar yuragida olam-olam quvonch, hayrat, ta’surot 
baxsh etadi. Joriy yilning 25–27 may kunlari rejalashtirilayotgan navbatdagi “Ipak 
va ziravorlar” festivaliga ham yuksak darajada tayyorgarlik ko’rilmoqda. Har 
yilgidan yanada tantanavor bo’lishi kutilayotgan tadbirimizga xorijlik 
mehmonlarimizning aynan festival uchun tashrif buyurishlari har bir o’zbek vakili 
qalbiga faxr bag’ishlaydi, mana shunday milliyligimiz aks etgan, muqaddas 
qadriyatlarimiz qadrlanadigan tantanalar o’tkazilar ekan, o’zbek degan nomni butun 
dunyo taniydi va tan oladi.