Ўзбекист онда з амонавий интенсив о

Ёзги кесишнинг ўсишга таъсири. Умуман ол-
ганда, ёзги кесиш, асосан, дарахт ёйилмасининг 
ташқи юзасига тааллуқли бўлиб, ўсиш суръати 
юқори новдаларни 1 ва 2 йил ўсиш туташган жой-
дан ёки икки йиллик новдалардаги биринчи гул-
куртак юқорисидан кесишдан иборат бўлади. 
Ёзги кесишнинг амалий аҳамияти. Ёзги ке-
сишни эртароқ, учки куртаклар шаклланишидан 
олдин ёки дарҳол кейин амалга ошириш кучли 
ўсувчан новдалар томонидан бўладиган рақобатни 
камайтиради ва бу орқали келаси мавсумга мева 
куртакларининг тугилиш кўрсаткичини ошириши 
мумкин. 
Ҳосил етилишидан 1–2 ой олдин, учки куртаклар 
шаклланиб бўлгандан сўнг амалга оширилган ёзги 
кесиш таъсирида жорий мавсумдаги қайта ўсиш 
4-жадвал. Ёзги кесишнинг олма дарахтлари ўсиши ва мевасига кўрсатадиган таъсири. 
таъсир доираси
ошган
камайган
Ўзгармаган
Барг фотосинтези
X
Баргдаги углеводлар
X
Мевадаги кальций
X
Мева ранги
X
Мевада ачқимтир доғлар 
X
Мевада сувли бўшлиқ
X
Мева ҳажми
X?
Мева таркибидаги эрувчан моддалар
X?
Кечки гуллаш
X
Кейинги йилда ўсиш
X
Расм-100. Ёзги кесиш натижасида кучли ўсаётган шох 
қалам новдага айланган. 

---

VI. Олма дарахтларини кесиш ва шакл бериш физиОлОгияси
57
камаяди ёки умуман рўй бермайди. 2 ёки 3 йиллик 
шохларни биринчи мева берувчи бутоққача кесиб 
қисқартириш дарахт юқори қисмини очишда катта 
аҳамиятга эга. 
Сийраклаш усулида шохларни бутунлай кесиб 
ташлаш учки куртаклар шакллангандан сўнг амал-
га оширилганда қайта ўсишни деярли авж олдир-
майди. Сўрувчи новдаларни кесиб ташлаш ҳар 
қандай вақтда ҳам амалга оширилса бўлаверади, 
аммо уларни эртароқ, мавсум бошида йўқотиш 
тавсия қилинади, сабаби уларни кейинчалик, ёғоч 
қисми қотгандан сўнг кесиш, асосда жойлашган 
куртакларни ўсишга ундаши мумкинлиги.
Ёзги кесишдан ёш кўчатларни марказий ли-
дерни шакллантиришда фойдаланиш мумкин. 
Ёзги кесишни ўсиш суръати паст дарахтларга 
нисбатан қўллаб бўлмайди, сабаби барг майдони 
йўқотилади. 
Расм-101. Ёзги кесиш натижасида ҳосил бўлган қалам новдалар бир йилдан сўнг мева беради. Ушбу расмлардан интенсив 
боғларда ёзги кесишнинг фойдаси жуда катта эканлигини яққол кўриш мумкин.

---

Ўзбекистонда замонавий интенсив олма боғлари
58