Tili va adabiyoti universiteti til va adabiyot: ilmiy va amaliy izlanishlar yo

 

Asosiy qism 

Mark Tven qalamiga mansub “Tom Soyerning boshidan kechirganlari” 

romanining  oʻzbek  tiliga  tarjimasida  Ilyos  Muslim  originaldagi  lug‘aviy 

birliklarga muqobil leksema tanlash prinsipiga amal qilgan holda sinonimlarni 

tanlashda  mahorat  bilan  yondashgan.  Bunday  muqobillik,  mushtaraklik  va 

oʻziga xoslikni berishda tarjimon beqiyos qiyinchiliklarni yengib, qator ijodiy 

yutuqlarga erishgan.  

Ma‘lumki, tarjimada original asar muallifining oʻziga xos tili, uslubi va 

nihoyat,  original  asarning  badiiyligi  hisobga  olinishi  lozim.  Bu  oʻrinda 

---

 

681 

tarjimashunos  olimlarimiz  J.Sharipov,  G‘.  Salomov,  M.  Boboyev,  K. 

Quramboyevlar ta‘kidlaganidek “Badiiy asarlarning oʻziga xos badiiy xususiyati 

boʻlgan obrazlilikni, har bir tovush, nuqta, vergulning badiiy funksiyasini bilib 

va toʻg‘ri aks ettirishdan iborat [4].” 

Ayni  shu  nuqtadan  yondashsak,  tarjimon  Ilyos  Muslim  tarjima  qilish 

jarayonida  originaldagi  ayrim  leksik  birliklarga  muqobil  leksema  tanlashda, 

ya‘ni shakl va mazmun dialektikasida juz‘iy g‘alizliklarga yoʻl qoʻygan. Masalan, 

originaldagi “ fence ” soʻzini tarjima qilayotganda “xari” soʻzi qoʻllangan. Ushbu 

soʻz barcha kitobxonlar uchun tushunarli boʻlmaganligi sababli biz uni “toʻsiq”, 

“devor”, “panjara” soʻzlari bilan almashtirishimiz mumkin.  

Quyidagi mikrokontekstni qiyoslang: