Жабборов, Рустам 100 жумбоқли ҳикоя / Рустам Жабборов. Тошкент: Янги

ВАЛИАҲД ТАНЛОВИ
Ривоят қиладиларки, Шарқ мамлакатларидан бирида 
адолат ва юртпарварликда тенги йўқ бир подшоҳ ҳукм-
дорлик қилганди. У ўз ҳукмдорлиги даврида мамлакат 
гуллаб-яшнади, тинчлик қарор топди. Халқ ҳам ундан 
бениҳоя мамнун эди. 
Фақат подшоҳнинг дилини битта армон кемирарди. 
Шу пайтга қадар у шўрликнинг фарзанди, ундан сўнг 
мамлакатни идора этадиган валиаҳди йўқ эди. Сарой 
табибларининг узоқ йиллик муолажалари ҳам бесамар 
кетди. Қарилик остонасида турган подшоҳ охир-оқибат 
фарзанд кўришдан умидини узди. Начора, Яратган унга 
бу бахтни раво кўрмаган экан, бандасининг қўлидан 
нима ҳам келарди. 
Фарзандсизлик қисматига-ку кўнди, аммо у энди 
мамлакати ва халқининг келажагини ўйлаб, қайғура 
бошлади. Ахир у ёруғ оламни тарк этгач, бу салтанатни 
ким бошқаради? Тахтни, раиятни кимга ишониб топ-
ширади? Ҳали танда қуввати, дилда шижоати бор экан, 
энг аввало валиаҳд ташвишидан фориғ бўлиши лозим. 
Албатта, ундан кейин мамлакатни бошқаришни ким 
ҳам истамайди, дейсиз? Бироқ, подшоҳ ҳозирданоқ 
бирор болани тарбиясига олиб, у камолотга етгунча 
салтанат ва бошқарув сирларини унга ўргатиб бориши 
зарур. 

---

Рустам Жабборов
32
У ўйлай-ўйлай, бир қаторга келди. Албатта, бундай 
болани у мамлакат ташқарисидан олиб келмайди. Ўз 
фуқаролари орасидан танлаб олади. Бу юртдаги ҳар 
қандай оила, ҳар бир ота-она ўз фарзандини валиаҳд 
бўлишини истайди. Бинобарин, ҳамма ўз ўғлини под-
шоҳга фарзанд ликка бериш тайёр. Фақат улар орасидан 
биттасини, муносибини танлаши лозим. 
Эртасига жарчилар бутун мамлакат бўйлаб антиқа 
фармонни эълон қила бошлади: «Мамлакатдаги қайси 
бир бола подшоҳимизга фарзанд бўлишни ва келгусида 
салтанатни бошқаришни истаса, эртагаёқ сарой майдо-
ни олдида жамулжам бўлсин».
Айтилган пайтда сарой майдони болалар ва уларнинг 
ота-оналари билан тўлиб тошди. Шунда валиаҳдлик 
танловининг шартларини эълон қилишди. Унга кўра, ҳар 
бир талабгор болага уч донадан гул уруғлари тарқати-
лади. Болалар бу уруғларни уйга олиб бориб экишлари, 
парвариш қилишлари лозим. Гуллар уч ой деганда ўсиб, 
гуллайди. Уч ойдан сўнг ҳар бир бола ўзи ўстирган гул-
ни туваги билан шу ерга олиб чиқиши лозим. Подшоҳ 
гуллар орасидан ўзига ёққанини танлайди. Энг чиройли 
гулларнинг эгаси валиаҳд бўлади. 
Шу куниёқ ҳамма болаларга гул уруғлари тарқатил-
ди. Болалар хурсандчилик билан уй-уйларига тарқалди. 
Айтилган кун ҳам етиб келди. Майдон гул кўтарган бо-
лаларга тўлиб кетганди. Ҳар бир бола меҳр билан пар-
вариш қилинган, бир-биридан чиройли гулларни қўли-
да тутиб турарди. Подшоҳ гулларни томоша қиларкан, 
юзида майин табассум ёйилди. Чамаси, у бу гуллар ора-
сидан энг яхшисини танлай олмай ҳайратда эди. 
Беихтиёр улар орасида бўш гултувакни тутганча, кўз-
лари жавдираб турган болага яқинлашди. Унинг боши-
ни силаб, халойиққа юзланди. «Мана шу болани бугун-
дан бошлаб, валиаҳд дея эълон қиламан».
Подшоҳ нега айнан гул етиштирмаган болани тан-
лаб олди?

---

33
«
100 жумбоқли ҳикоя
»
Ўн саккизинчи ҳикоя