Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

5-§.  Parlamentlararo  Ittifoq  —  dunyo  parlamentlarining 
universal  tashkiloti
Parlam entlararo  Ittifoq  o'zaro  teng  va  o'zaro  manfaatli  hamkorlik 
hamda  tajriba  almashish  vositasi  sifatida  yoxud  demokratiya  asosida 
birlashgan dunyo parlamentlarining tashkiloti, parlamentlararo hamkorlik, 
ularni  saylagan  xalq  oldida  hisobot  berishga  tayyor  bo'lgan  tashkilot 
sifatida  alohida  rol  o'ynaydi.  Parlam entlararo  Ittifoqning  parlam entlar 
guruhi ittifoqidan BMT bilan chuqur faoliyat yurgizuvchi xalqaro tashki­
lotga aylandi.  Bu  tashkilot  dunyo  parlam entlarining  Bosh Assambleyasi 
sifatida  namoyon  bo'lm oqda.  Parlam entlararo  Ittifoq  universal  xalqaro
1
  Qarang:  Conference  of  Presiding  Officers  o f National  Parlamens.  Lausanne:  Inter- 
Parlamentary  Union,  2001.  202  p.
2
  Qarang: Декларация тысячелетия  Организация  Объедененных  Наций //Д о к . А / 
55/ L.2.
5
  Qarang:  Dok.  А /5 5 /19.
1
  Qarang:  Dok.  А/56/35.
1
  108th  IPU  Conference  and  Related  Meetings.  Results  of the  proceedings.  Santigo de 
Chili  (Chili),  3 -1 2  April,  2003.  Geneve.  2003.  P.  8 - 9 .
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tashkilot  bo'lib,  uning asosiy  maqsadi barcha  mamlakat  parlam entlarini 
xalqaro  tinchlik va  xavfsizlikni,  zamonning  dolzarb  m uammolarini  kol­
lektiv  m uhokam a  etish,  bir-biriga  yaqinlashtirishdan  iborat.
P arlam entlararo  Ittifoqning  butun  dunyo  parlam entlari  xalqaro 
tashkiloti  sifatida  BMTning  prinsip  va  maqsadlari  rivojlanishiga  m u­
vofiq xalqaro hamkorlik va dunyoning rivojlanishida muhim  rol o'ynaydi 
(BM T  —  Parlam entlararo  Ittifoq  o'rtasidagi  hamkorlik  to'g'risidagi 
kelishuvning  birinchi  moddasi).  Parlamentlararo  Ittifoq  faoliyati  BMT 
faoliyatning asosiy yo'nalishlari bilan  mos keluvchi keng masalalar doira- 
sini  qam rab  oladi.  Bular:  tinchlik  va  xavfsizlik  m uammolari,  iqtisodiy 
va  ijtimoiy  rivojlanish,  xalqaro  huquq va  inson  huquqlari,  demokratiya 
va qonunchilikni  mustahkamlash, ayollaming sharoitini yaxshilash,  sivi- 
lizatsiyalararo  muloqot  va  boshqalar.
Hozirgi  vaqtda  Parlamentlararo  Ittifoq  milliy parlam entlararo ham ­
korlikni  mustahkamlashda  quyidagi  funksiyalami  bajaradi:
b ir in c h id a n ,  BM Tga  P a rla m e n tla ra ro   Ittifo q d a   b o 'la d ig a n  
m uhokam alar  va  majlislarda  bildiriladigan  turli  xil  nuqtayi  nazarlar 
to'g'risida  axborot  berib  turish;
ikkinchidan,  parlamentlarning  BMT  va  uning  dasturi  orqali  tuzi- 
layotgan  xalqaro  shartnomalar va  bu  shartnom alam i  qo'llab-quw atlash 
to'g'risida  axborot  berishiga  ko'maklashish;
uchinchidan,  xalqaro  shartnom alam i,  parlam entlar  va  ulam ing 
a ’zolarini,  jamoatchilikni  faollashtirish  va  milliy  darajada  xalqaro  ha- 
rak atlarn i  q o 'lla b -q u w a tla sh   borasidagi  faoliyatni  kuchaytirishga 
ko'm aklashish;
to'rtinchidan,  BMT faoliyatiga taalluqli bo'lgan,  ayniqsa  Parlam ent­
lararo Ittifoqning tajribalari alohida ahamiyatga ega sohalarda parlam ent­
lar  faoliyati  bilan  bog'liq  m a’ruzalar va  m a’lumotlar tayyorlash;
beshinchidan,  BMT  doirasidagi  xalqaro  hamkorlikka  taalluqli  par­
lam entlarning  milliy  miqyosdagi  qonunchilik  va  nazorat  funksiyasini 
bajarish  imkoniyatlarini  kuchaytirish  va  qo'llab-quw atlash.
Hozirgi  zam onda  Parlamentlararo  Ittifoqning  o b ro '-e ’tibori  oshib, 
u  dunyo  parlamentlarining bir butun tashkilotiga aylanmoqda.  Natijada 
Parlam entlararo Ittifoq bilan  BMT o'rtasidagi aloqalar mustahkamlanib, 
kengayib  bormoqda.  Ayniqsa,  Parlam entlararo  Ittifoqning  xalqaro  hu­
quq  va  milliy  qonunchilik  rivojiga  ko'rsatayotgan  ta'siri  katta  ahamiyat 
kasb  etm oqda.