O o ’ ’ z z b b e e

K 
TSA 
= { ∑ 
yillar1-3 
max [∑ ( GI
1-8 *
β
1-8
),0] } /3 
Bu erda: K 
TSA
- kapitalga qo‘yilgan talab; GI
1-8
- har yil uchun 8 ta yo‘nalish 
bo‘yicha o‘rtacha yillik yalpi ijobiy foyda; β
1-8
- 12-18% bu ko‘rstakich Bazel qo‘mitasi 
tomonidan belgilangan. 
Rivojlantirilgan yondashuv operatsion riskni qoplash uchun kerak bo‘ladigan 
kapital miqdorini xisoblashning xususiy usuliga asoslanadi. Ushbu usulni ma’lum bir 
sifat va miqdor andozalariga javob beradigan banklar ishlatishi mumkin. Bank 
rahbariyati Markaziy bankni operatsion riskni baxolash tizimi, ma’lumotlar jamlash 
sifati, nazorat mexanizmini shakllantirilganligiga ishontirishi lozim.
Operatsion riskni to‘g‘ri boshqarish uchun tijorat bankida tegishli kunlik nazorat va 
ma’lumotlarni jamlash jarayoni tashkil etilgan bo‘lishi darkor. Markaziy bank tijorat 
banklaridan ular darajasiga, risklar miqdori va turiga, banklar tomonidan ko‘rsatilayotgan 
xizmatlarning murakkabligiga mos operatsion risklarni baxolash va boshqarish 
mexanizmini yaratilishini talab qilishga xaqlidir. Bundan tashqari, Markaziy bank tijorat 
banklari tomonidan operatsion risklar bo‘yicha qoida va talablarga rioya etilishi 
yuzasidan doimiy va alohida nazoratni olib borishi lozim.
Tijorat banklari o‘z faoliyatlari bilan bog‘liq bo‘lgan risklarni boshqalarga nisbatan 
ko‘proq o‘rganishlari talab etiladi. CHunki tijorat banklari o‘z faoliyati bilan bir 
tomondan o‘z aksiyadorlari oldida javobgar bulsalar, ikkinchi tomondan o‘z 
mablag‘larini ishonib topshirgan va bank xizmatlaridan foydalanayotgan mijozlar oldida 

---

83
majburiyatga egadirlar.
1
–jadvalda
operatsiyalar o‘tkazganda paydo bo‘ladigan xavf-
xatar nuqtai nazaridan bank mahsulotlari xilma-xilligi ko‘rsatilgan.