Х. С. Асатуллаев, Б. О. Турсунов, М. А. Маманазаров к

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2-расм. Иқтисодиёт объектини бошқаришда ахборот жараёнлари 
96
. 
Кўзланган 
тадбирлар янги технологиялар ва техника ишлаб 
чиқувчиларининг 
ахборот 
базасини 
янада 
мустаҳкамлаш, 
уларга 
рақобатбардош хизматлар кўрсатиш учун шароитлар яратиш Корхона 
фаолиятининг самарадорлигини ошириш имконини беради. 
Бугунги кунда мамлакатимизда ахборот-коммуникациялар технология-
ларини қўлламайдиган ташкилотлар деярли қолмади ва улардан 
аксариятининг ҳозирги вақтдаги муаммоси у ёки бу жараёнларни 
автоматлаштирилмаганлигида емас, балки узоқ муддатли режаларсиз ва уни 
ривожлантириш истиқболари ҳақида тасаввурга ега бўлмасдан туриб амалга 
оширилган стихияли автоматлаштириш оқибатидир. Ҳисоблаш техникаси ва 
96
Автоматизированные информационные технологии в экономике: Учебник. Под ред. проф. А. Титоренко. - 
М.:ЮНИТИ, 2013. - С 43. 
Меъёрий-маълумот 
ахбороти 
Ташқи ахборот 
Maълумотлар 
базаси
Ахборотларни 
йиғиш ва сақлаш 
Axборотга 
ишлов бериш
Ахборот 
йиғиш 
Axборотни 
ўзгартириш
Axборот нусхасини 
кўпайтириш
Ахборотни 
киритиш 
Ахборотни 
рўйхатга олиш 
Axборотни 
узатиш
Axборотни 
тарқатиш
Ички ахборот
-Қарор қабул қилиш учун ахборот 
-Ҳисобот axборот
-Ички фойдаланиш учун ахборот

---

493 
дастурий таъминотни режасиз харид қилиш, турли бўлинмаларга жорий 
етилган бир вазифани ҳал етиш учун турли таклифларнинг мавжудлиги, ҳар 
хил сегментланган тармоқларни маъмурийлаштириш ва ҳимоялаш 
муаммолари - буларнинг барчаси турли Корхоналар АКТ - бўлинмалари 
раҳбарлари дуч келадиган муаммолар жумласига киради. 
Дастурий таъминотни маъмурийлаштириш замонавий воситаларининг
имконияти бундан ўн йил илгари АКТ-бўлинмалар фойдаланиладиган 
воситаларга қараганда анча кенг бўлишига қарамай бундай муаммолардан 
ҳоли бўлмаган компанияларнинг АКТ-муҳитини бошқариш анча мушкул. 
Операция тизимларининг турли версияларини ва бизнес-режаларини қўллаб-
қувватлаш, фойдаланувчилар сони ўсиб бораётган шароитда ресурслар ва 
маълумотлардан фойдаланишни чеклаш, юкламанинг ортиб боришида 
сервернинг унумдорлигини бошқариш каби вазифаларни оддий деб 
бўлмайди. 
Бозор иқтисодиёти шароитида Корхона бошқарув вазифаларининг сифат 
жиҳатдан янги даражада ҳал етилишини истайди. Бозор конъюнктурасига ва 
иқтисодий вазиятнинг ўзгаришига тезда мослашиш зарурати Корхонанинг 
ички макроиқтисодиётини қайта қуришни, бошқарув ҳисобини йўлга 
қўйишни, бошқарув жараёнларини оптималлаштиришни талаб қилади. 
Ахборот технологияларидан, биринчи галда, маълумотларга ишлов бериш ва 
ҳисоб-китоб вазифаларини ҳал етиш учун фойдаланилади.
Умуман олганда ахборот - коммуникациялар технологияларининг қуйи-
даги асосий хусусиятларини ажратиш мумкин: (3 - расм) 
-ахборот технологик жараёнининг мақсади ахборот олишдан иборат; 
-маълумотлар технологик жараён предмети ҳисобланади; 
-технологик жараённи амалга оширувчи воситалар – бу турли хилдаги 
ҳисоблаш мужмуалари; 
-маълумотларга ишлов бериш жараёнлари танланган предмет соҳасига 
мувофиқ операцияларга бўлинади; 

---

494 
-жараёнга бошқарув таъсирларини раҳбарларнинг таркиби амалга 
оширади; 
-фойдаланувчиларга ахборотни ўз вақтида етказиш, унинг ишончлилиги, 
тўғрилиги ва тўлиқлиги ахборот технологик жараёнининг оптималлик 
мезонлари ҳисобланади.