Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

Ekspert  uslubi:    Bu  uslubga  koʻra  mutaxassis-ekspertlar  guruhining  mahsulot  sifati 
toʻgʻrisidagi xulosalari ishlab chiqiladi. Boshqa, ancha obyektiv uslublar (oʻlchov, texnologik, fizik-
kimyoviy  kabilar)  samarasiz  boʻlganda  yoki  vaziyat  taqozosi  bilan  rad  etilganda  ekspert  uslubiga 
murojaat qilinadi. 
Ekspert  uslubidan  mahsulot  sifatini  organoleptik  uslub  vositasida  aniqlashda,  shuningdek, 
mahsulot sifatini attestasiyadan oʻtkazishda foydalaniladi. 
2. Qishloq xoʻjaligi mahsulotlariga taʻsir koʻrsatuvchi asosiy omillar 
 
Mahsulot sifati taʻsir kuchi, xususiyati va davomiyligi turlicha boʻlgan koʻplab omillar taʻsirida 
shakllanadi. 
Mahsulot sifatiga uning hayotiy siklining barcha bosqichlari (loyihalash – tayyorlash – saqlash 
– sotish – foydalanish) da asos solingani sababli sifat hosil qiluvchi omillar qoʻyidagicha tavsiflanadi: 
konstruksiyali (rejalashtiriladigan) ishlab chiqarish, yetkazib berish va sotish, foydalanish. 
Bosqichlarning har birida omillarni sutyektiv va obyektiv omillarga ajratish mumkin. Sifatga 
taʻsir etuvchi subyektiv omillarga inson faoliyatiga bevosita dahldor va unga bogʻliq boʻlgan omillar 
kiritiladi.  Malaka  (kasbiy  mahorat)  darajasi,  umumtaʻlim  va  madaniy  daraja,  maqsadli  va  xulqiy 
yoʻnalish (mentalitet), mehnat natijalaridan manfaatdorlik darajasi va boshqalar shular jumlasidandir. 
Muayyan xodimlarning jismoniy – ruhiy fazilatlari bilan bogʻliq boʻlgan omillar – tezda ilgʻab olish, 
fikrni bir noʻqtaga jamlashga qodirlik, tuygʻa organlarining juda sezgirligi kabilar shular jumlasiga 
kiradi. 
Sifatga  taʻsir  etuvchi  obyektiv  omillarga  xodimlar  mehnat  qilishlari  kerak  boʻlgan  ish 
sharoitlariga  bogʻliq  omillar  kiritiladi.  Obyektiv  omillar  qatoridan  texnik,  tashkiliy,  iqtisodiy 
omillarni ajratib koʻrsatish mumkin. 
Texnik  obyektiv  omillar  qabul  qilinadigan  texnik  qarorlar  xususiyatiga  hamda  mahsulotni 
yaratish, yetkazib berish va foydalanishda qoʻllaniladigan texnik vositalarga bogʻliq boʻladi. 
Tashkiliy omillar mahsulotning yaratilishi, muomalada boʻlishi va sotilishining tashkil etilish 
xususiyatiga bogʻliq boʻladi. 
Iqtisodiy omillar mahsulotning yaratilishi, yetkazib berilishi, sotilishi va foydalanishda uning 
sifatiga iqtisodiy taʻsir xususiyati (ish haqining shakli va darajasi, tannarx darajasi va toʻzilmasi)ga 
bogʻliq boʻladi. 

---

Qishloq xoʻjaligi mahsuloti sifatiga, yuqorida aytib oʻtilgan omillardan tashqari, tuproq-iqlim, 
geografik sharoitlar, shuningdek, pomologiya navi, agrotexnik usullar va hosilni yigʻishtirish shart-
sharoitlari, qishloq xoʻjalin texnikasi va asbob-uskunalarini qoʻllash, yigʻim-terim mashinalari texnik 
tavsifi,  hosilni  yigʻib  olish  bilan  bogʻliq  ishlarni  oxiriga  yetkazish  –  tozalash,  aniq  bir  oʻlchamga 
keltirish, oʻrab-joylash, quritish kabilar ham taʻsir koʻrsatadi.