Abduhamid nurmonov


Tilning  sistem a  ekanligi



Download 5,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/119
Sana30.12.2021
Hajmi5,54 Mb.
#196159
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   119
Bog'liq
Struktur tilshunoslik Ildizlari va yo'nalishlari A Nurmonov-разблокирован

Tilning  sistem a  ekanligi
F.de  Sossyurning  tilshunoslik  oldidagi  katta  xizmati  shundaki, 
u  tilni  substansiya  emas,  balki  shakl  ekanligini  e ’tirof etdi  va  bu 
bilan  tilshunoslik  tarixida til-nutq  zidlanishini  birinchi  planga olib 
chiqdi.  Tilshunoslar  diqqatini  nutqiy  qurshovdan  holi  b o ‘lgan 
mohiyatiarni  o'rganishga  jalb  qildi  va  tilning  sistema  ekanligini 
e ’tirof etdi.
U tilda sinxron va diaxron holatlarni farqlar ekan, tilning sinxron 
holati  uchun  sistema  xarakterli  ekanligini  ta ’kidlaydi.
EjibMC/iee JI. JL
mk
 n penb. 
— 
3BernHtieB B.A. 
H
ctophb
 
h
3
m ko
3
h
;
u ih h
.
c. 58.
34
www.ziyouz.com kutubxonasi


F.de  Sossyur  sistemaning  ikki  muhim  xususiyatini  ko‘rsatadi: 
a)  sistemaning  barcha  a'zolari  tenglikka  ega;  b)  sistema  yopiq 
hisoblanadi.  Lckin  keyinchalik til sistemasida ochiq sistemalar ham 
borligi  aniqlandi.
F.de  Sossyur  konsepsiyasida  sistema  atamasi  bilan  birgalikda 
struktura  atamasi  ham  muhim  ahamiyatga  ega.  Struktura  atamasi 
ostida  sistema  a'zolarining  munosabat  tiplari  tushuniladi.
E.Benvenist  turli  sistemalarni tahlil  qilish  natijasida til  shakllari 
m a’lum  strukturaga  ega,  degan  xulosaga  keladi  va  uning  quyidagi 
xususiyatlarini  ko‘rsatadi:
1) u qismlari ustidan  hukmronlik qiladigan m a'lum  butunlikning 
birligi  sanaladi;
2 ) 
bu birliklar m a’lum barqaror tamoyillar asosida shakliy tartibga 
solingandir;
3)  butunning  barcha  qismlari  u  yoki  bu  vazifani  bajarganligi 
tufayligina  struktura  xarakteriga  ega  bo ‘ladi;
4)  bu  qismlar m a’lum  sathning  har bir birligi  boshqa yuqoriroq 
sathning  kichik  birligi,  ya’ni  butunning  bo‘lagi  b o iish i  mumkin.
M unosabatlar  yig in d isi  tilning  aloqa  vositasi  sifatida  amal 
qilishini belgilaydi.  Bu esa uning sotsialligini ko'rsatadi.  Lekin tilning 
boshqa sotsial hodisalardan,  xususan,  siyosiy,  huquqiy hodisalardan 
farqi  nimada,  degan  savolga F.de  Sossyur:  « T ilg ‘oyalami ifodalovchi 
belgilar  sistemasidir»,  deb  javob  beradi.  Shuning  uchun  Sossyur 
lingvistik  ta'lim otida  lingvistik  belgi  masalasi  markaziy  o 'rin n i 
egallaydi.

Download 5,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   119




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish