Ilmiy maqola va tadqiqotlar

1 Mlrzo  — Husayn  Boyqaro.
2 Hiriy  — Hirot  demakdir.
3 Arar  —  oq  tol,  sarv,  bir  yog‘och.
4 So‘fi  -  shul zamonlarda Xiva hokimi bo‘lg‘an bir kishi.
55

---

Yig‘ilib  keldi,  base,  yaxshi-yomon,
Kepag-u  arpo-yu  bug‘doy-u  somon!..
MAJOZ
Bir  so‘zni  o‘z  ma’nosidan  boshqa  bir  ma’no  uchun 
ishlatmagidir.  Shul  shart  bilankim,  bu  iki  ma’no  orasida 
o‘xshatishdan  boshqa  bir  turli  yaqinlik,  baylanish  bo‘lsun. 
Bir kimsaki  Boshing omon  bo‘lg‘ay deganda tilagimiz uning 
o‘zining  omon bo‘lishidir.  Boshi uning bir muchasi  (a’zo- 
si)  bo‘lg‘ani  uchun  bosh  so‘zidan  uning  o‘zini  onglaymiz.
Botuning qalami yaxshi.  Navoyini ko ‘b  o ‘qiyman.  Maj- 
lis so ‘ngida qaror bergan.  Inqilob Ivan  bilan Karimni o ‘rtoq- 
lashtirdi deganimiz gaplaming  hammasi majoz bilan ayti- 
ladir.
Adabiyot muallimlaridan ba’zilari majozning  chin ma’- 
nosi bilan yangi ma’nosi orasida bo‘lg‘an yaqinliqning nima 
ekanini  ko‘zda  tutib,  majozning  turlarini  ko‘rsatmakchi 
bo‘ladir.  Bu  ortiqcha  bir  ishdir,  mas’alaning  muhim jihati 
mana budir.
1.  Iki  so‘zning  har  birini  o‘z  ma’nosida  qoldirib,  bir- 
birlariga  o‘xshatilib  aytilsa,  o‘xshatish  bo‘ladir.
2.  Bir  so‘z  o‘zining  chin  ma’nosidan  olinib,  shunga 
o‘xshag‘an boshqa bir ma’noda ishlatilsa,  istiora bo‘ladir.
3.  Bir  so‘z  o‘zining  chin  ma’nosidan  olinmay  shunga 
o‘xshag‘on bir ma’noda  ishlatilsa,  kinoya bo‘ladir.
4.  Bir so‘z o‘zining ma’nosidan olinib,  shunga o‘xsha- 
tishdan  boshqa  nima  bo‘lsa  mayli,  biroq  onglashilarlik 
bo‘lsun.