Tola yo‘lIaridan...
Tola yo ‘llaridan yurib boramen:
Har yaproq boshimda bitta yelpig‘ich,
Yumshoq yel...
Yuzimni burib yuramen,
21
Hislarim yel kabi yengil o L
ynag‘ich...
Kichkina ariqning pastak showasi
Mayin tovush bilan «shov»lab turadir.
«Ay, qo‘pol shahaming janjal-g‘ovg‘asi,
Tola yo ilarida men boramen!» deydir.
Tola yo ilarida telbalar kabi
Ertadan kechgacha men ham chopamen.
Afsonalardagi darbadar kabi
Kimsasiz yerlarga qo yun ochamen.
Kimsasiz yerlarda sirlar aytildi,
G‘aflat uyqusidan uyg‘onib ketdim.
Yangi nashidalar dilga betladi,
UJarda tuganmas ma ’ni datj etdim.
Showa tovushlari erkin she’rimga
Oltun qanot toqti afsonalardan:
Olqishlar qo‘zg‘aldi gul-lolalardan,
0 ‘zlik yot krindi turg‘an yerimga...
0 ‘zlikdan tashqari bir dunyo ko‘rdim...
Ikkimiz o ‘shanda oqib boramiz,
Foniy qirg‘oqlami yiqib boramiz,
Haqiqiy «birlik»ga shunda yo 7 bo idim!
Shu on... «o‘zlik»lami urub boramen,
Tola yoilaridan yurub boramen!..
Cho‘lponning sochim asarlaridan19:
Samandar aka uyiga kelguncha k o ‘nglidagi tuyg‘u bilan
tortishib keldi. 0 ‘zining piri-ustoziga tuzukgina, kattagina,
iloji boisa, boshqa muridlar bera olmag‘an bir narsa ber-
makchi edi. Biroq, uyida arzigudek bir narsa yo ‘q. Arziytur-
g ‘an narsalari boisa, barchasi qarzga ketgan...
Ko ‘b o yiadi. Biroq, hech bir narsaga ko ‘ngli hatf topma-
di, agar ilgarigi vaqt boisa olaqashqani tutar edim...
Ko‘ngli og‘ridi: bir zamongi boyliklari, davlatlari esiga
tushdi. Olaqashqasi, to‘riq y o ‘rg‘asi, boyi tevadek Maskov-
zovut oti... uch faytun, yer-suvi... uncha-muncha berishni
o ‘ziga ep bilmadi. Boshqa narsalami bosib ketgundek birnarsa
berishka o yiar edi.
Elbekning tizim asarlaridan:
Bibixonim madrasasi
« 0 ‘tmishdan estalik» dedim buni men,
Chindan-da estalik uchun yashar:
Quv-quvlab raqs urg‘an bir ko ‘b ko ‘karchin
22
Menga o ‘tmishlardan ertak aytishar.
Bir zamon ko‘klarga qanot yozg‘an bu
Sevikli, muhtasham, haybatli bino
Yemirilish soatini kutganday bo‘lub,
Ko ‘runur ko ‘zlarga qayg ‘ilig ‘ina.
Yer yuzin titratgan zo ‘r botirlaming
0 ‘lgach qoldirg‘uchi suyaklariday,
Yer uzra to‘plang‘an kirpich yig‘ini
Yurakka uradir alam tig‘ini.
Netayin, bilmaymen men hech yiini!
Bilsaydim boshlardim yig‘i-sig‘ini!
Ko ‘zim yosh o ‘miga olov sochadir,
Yimrik o ‘rinlarg‘a qo‘ynim ochadir.
Oltin-la yozilg‘an ta ’rix betiga
Qaraydir, o ‘ziga boblar ochadir.
0 ‘qiydir: bul bobda bundayin m a’ni:
«Har bir ish bir holda qolmag‘ay», y a ’ni:
Har bir kamchilik qolmas mangulik,
Bir kun chiqqusi yana yangilik...
E1 shoiri Andahbning «Yusuf-Zulayho»sidan:
Ko ‘rmasam bir zamon toqatim yo ‘qdir,
Meni zor ingratib, qo ‘zim, ayrilma.
Sen ketarsan, men qolurman zor yig‘lab,
Hijron o ‘ti birlan bag‘rimni dog‘lab,
Qaysi bir oshnodin seni so‘rog‘lab,
Shunqorim, lochinim, qo‘zim, ayrilma.
Mana shu o‘maklar20 Navoyi zamoni, Umarxon zamo-
ni ham bu kunning uslublari orasidag‘i ayirmani ko‘rsatgani
kabi bu shoirlardan har birining o‘ziga maxsus bir uslubini
ham ko‘rsatadir, ham olaming tizim-sochim asarlaridag‘i
o‘zgarish ko‘rinib turadir.
Do'stlaringiz bilan baham: |