Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги андижон машинасозлик институти

Раҳбарнинг ѐзишни билиши - бу фақат саводли ѐза билишни эмас, балки фикрни 
қисқа ва равон, давлат тилида бадиий, содда баѐн қилиш демакдир. Раҳбарликда бу ўз 
қарорини бўйсинувчига этказиш услубидир. Ишлаб чиқаришни бошқаришда ѐзиш мумкин 
бўлган ҳамма нарсани ѐзиб қўйиши керак, деган қоида амал қилади. Бу бўйсинувчига 
ѐзилганларга қараб ўз хатти-ҳаракатини аниқ текшириб бориш, раҳбарга эса қарорнинг 
бажарилишини назорат қилиб туриш имкониятини беради. 
Раҳбар ўзига ахборот тайѐрловчи ходимлар меҳнатини ташкил эта билиши, улардан 
омилкорлик билан фойдаланиши керак. Нотўғри, паст қийматли ахборот туфайли ѐмон 
бошқарув қарори қабул қилишдан эҳтиѐт бўлиши, энг муҳими унга келаѐтган ахборотларни 
саралаб олиши даркор. Функционал хизмат ходимлари, ѐрдамчилар, референтлар раҳбарга 
энг зарур ахборотларни текшириб бериши мақсадга мувофиқ бўлади.
4. Коммуникация ва коммуникацион жараѐн 
Коммуникация - бу кишилар ўртасидаги ўзаро ахборот алмашувидир. Раҳбарлар 
қилаѐтган ҳамма ишлар ахборотларнинг самарали алмашишини талаб қилади. Яхши йўлга 
қўйилган коммуникация иш муваффақиятини таъминлайди. Сўровлар шуни кўрсатадики, 
73% америкалик, 85% япон, 63% англиялик раҳбарлар, коммуникация, қўйилган мақсадга 
эришиш йўлидаги бош тўсиқ деб ҳисоблайдилар. Яна бир бошқа сўровга кўра 2000 турли 
компаниянинг 250 минг ходими корхоналарда ахборот алмашиш энг қийин масаладан бири 
деб биладилар. 
Умуман ҳар бир раҳбар 50 дан 90% гача вақтини коммуникацияга сарфлайди. Шу 
сабабли, шуни тасдиқлаш мумкинки, менежер фаолиятининг самарадорлиги энг аввало 
коммуникация самарадорлигига, яъни: 

кишилар билан яккама-якка суҳбат олиб бориш қобилияти; 

телефонда сўзлашув қобилияти; 

расмий хужатларни тузиш ва ўқий олиш қобилияти; 

мажлисларда қатнашиш маданияти кабиларга боғлиқ. 
Корхона (ташкилот) коммуникацияси - бу ўта мураккаб, кўп босқичли тизим бўлиб, 
ўз таркибига нафақат ташкилот ичидаги, шунингдек унинг ташқарисидаги ахборот 
алмашувини ҳам олади (16-чизма). 
Tashkiliy kommunikatsiya 
Tashqi 
Ichki 
Gorizontal 
Vеrtikal 
Noformal 
Bo’g’inlararo 
kommunikatsiya 
Rahbar-bўysinuvchi 

---

216