Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги андижон машинасозлик институти

Тескари алоқа - эшитганга, ўқиг анга ѐки кўрганга тан акс таъсир ѐки таъсирланиш 
таянчи. Бунда мазкур ахборотни олган шахс шу ахборотга бўлган муносабатини, 
тушунганлиги ѐки тўлиқ тушунмаганлигини, қўллаб-қувватлаши ѐки инкор этишини шу 

---

214 
ахборотни юборган шахсга билдиради. Бундай алоқа ҳар иккала томоннинг бир-бирини 
қанчалик тушунганини билиш учун зарур. 
Раҳбар берилган топшириқ ѐки айтилган сўз ҳар доим бўйсинувчилар томонидан 
бирдек қабул қилинади, деб ўйламаслиги керак. Бундай хато фикрга борувчи раҳбар ўзини 
реал воқеликдан узоқлаштиради. Тескари алоқани самарали ўрнатмаган раҳбарнинг 
бошқарув фаолияти заифлашади ва инқирозга юз тутади. 
Шов-шув ахборот алмашув жараѐнида салбий таъсир кўрсатувчи унсурлардан 
ҳисобланади. Ахборотларни узатиш назарияси тили билан айтганда шов-шув - бу ғояни 
бўзиб талқин қилишда намоѐн бўлади. Айтилган сўздан тортиб, то уни қабул қилингунгача 
бўлган масофадаги турли тўсиқлар, шов-шувлар ахборотни кодлаштириш ва 
декодлаштириш, шунингдек раҳбар билан бўйиснувчи ўртасидаги алоқа жараѐнига катта 
таъсир ўтказиши мумкин. 
Шу сабабли шов-шувни ҳам эътиборсиз қолдириш мумкин эмас.
Ҳозирги даврда халқ хўжалигининг турли бўлинмалари фаолиятини бошқариш, энг 
аввало тегишли бошқарув қарорларини қабул қилиш турли-туман ахборотларга боғлиқ. 
Булар эса пировард натижада ишлаб чиқариш жараѐнлари миқѐсининг катталиги, ўта 
мураккаблиги ва давом этиш суръатларининг юқорилиги билан боғлиқдир.
Бошқарув ахборотлари ўта турли-туман бўлганлиги туфайли мазкур бошқариш 
қарорларини ишлаб чиқиш учун зарур ва этарли ахборотни танлаб олиш анча қийин. Барча 
ахборотларни ўзига хос белгиларга қараб тур ва гуруҳларга ажратиш, яъни классификация 
қилиш ѐки таснифлаш, бу қийинчиликни баратараф этиш ѐки бир оз энгиллаштиришга 
маълум даражада ѐрдам беради. Ишлаб чиқариш доимий ривожланишда бўлганлиги 
сабабли ахборот турлари, сони ва кўлами ҳам кўпайиб бораверади. Шу боис юқорида 
келтирилган туркумлашни тўлиқ деб бўлмайди. Барча бошқариш вазифаларини комплекс 
ҳал этиш учун ахборотлар ҳар бир бошқариш объектининг ўзига хос хусусиятларини 
ҳисобга олиб аниқ туркумланади.