M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

 
Elektrotravma
 
 
Elektrotravma  –  elektr  toki  urishi  natijasida  kelib  chiqib 
mahalliy  va  umumiy  o‘zgarishlar  bo‘ladi.  Bolalarda  ko‘p 
hollarda  elektrotravma  uy  elektr  uskunalaridan  va  to‘g‘rilan-
magan rozetkalardan foydalanish bilan bog‘liq. 
 
Elektr  toki  jabrlanuvchi  tanasidan  o‘tib  nerv  stvoli  va 
tomirlar bo‘ylab tarqaladi. Ko‘pincha tokning kirgan va chiqqan 
joylarida og‘ir shikaslanishlar kelib chiqadi. Agar tok bir qo‘ldan 
kirsa  va  ikkinchisidan  chiqsa  yoki,  bir  qo‘ldan  kirib  qarama-
qarshi oyoqdan chiqsa (o‘ng qo‘l-chap oyoq va teskarisi), unda 
yurak orqali o‘tishi mumkin va qorinchalar fibrillatsiyasi yoki 
asistoliya  kuzatiladi.  Tomirlar  bo‘ylab  o‘tib  tok  ularning 
tonusini  yo‘qotadi.  Bundan  tashqari,  diafragmaning  talvasali 
spazmi-organizmda bosh, nafas mushaklari, yurak spazmi yuz 
beradi. 
 
Klinik simptomlari: Travmaga umumiy reaksiyaning 4 darajasi 
ajratiladi:
 
1 daraja – hushni yo‘qotmasdan. 
 
2 daraja – hushni yo‘qotish bilan mushaklarning talvasasi-
mon qisqarishi. 
 
3 daraja – yurak-respirator faoliyatining buzilishi. 
 
4 daraja – klinik o‘lim. 
 
Asoratlari:  Asfiksiyadan  yoki  qorinchalar  fibrillatsiyasidan 
o‘lim.    Miya  shishishi.  Jigar  va  buyrak  funksiyasi  buzilishi. 
Tomir  tizimi  zararlanadi-tromboz,  nekroz,  tomirlar  spazmi 
rivojlanadi. Tomirlar yorilishi qon ketishiga olib keladi. 
 
Shoshilinch yordam va hamshiralik parvarishi. 
 

---

 
284 
1. Elektrotravma olgan odamni elektr manbaidan ajratish. 
 
2.  Elektr  toki  olgan  odamni  xavfsizligiga  ishonch  hosil 
qilgach, birinchi bo‘lib nafas erkinligi ta’minlanadi. 
 
3.  Mustaqil  nafas  bo‘lmaganda,  yurak  to‘xtagan  hollarda 
reanimatsiyaga tayyorgarlik ko‘riladi. 
 
4. Jarohat sohasiga ishlov beriladi. 
 
5. Gigiena tartibiga rioya qilinadi. 
 
6. Issiq ko‘rpa bilan o‘raladi.