Мавзу: “Teatr tarixi” kursiga kirish

 
245 
etgan  edi.  Inqilob  dohiylarining  fojiasi  ularning  xalq  madadidan  mahrum  bo'lib 
qolganliklarida  edi.  Dramada  Rollan  Dantonning  qatl  etilishi  lavhasidan 
Robesperning halokatigacha bo'lgan voqealarni chizish asosida psixologik jihatdan 
murakkab,  qudratli  insoniy  sajiyalar  yaratgan  edi.  El-yurt  manfaatini  shaxsiy 
manfaatdan  ustun  qo'yib,  vatanining  shon-shuhrati  yo'lida  jonini  qurbon  qilgan 
jafokash  Robesper  shunday  qahramonlardan  edi.  Asar  qahramonona  romantik 
ruhda  xotima  topadi.  «Robesper»  asari  «Inqilob  dramalari»  turkumiga  yakun 
bo'libgina qolmay, shu bilan birga Rollanning «Xalq teatri» kitobida olg'a surilgan 
chinakam  demokratik,  hayotbaxsh  san'at  yaratish  g'oyasini  ham  amalda  ro'yobga 
chiqargan yirik shakldagi drama namunasi tarzida yuzaga keldi. 
SAHNA SAN'ATI 
1864-yili «Komedi Fransez» va «Odeon» teatrlarining alohida imtiyozga egalik 
maqomi  bekor  qilingach,  Fransiyada  tijoriy  teatrlar  keng  avj  oladi.  Ayni  chog'da 
sahna  san'ati  rivoji  ikki  yo'nalishda  davom  etdi:  "Komedi  Fransez”  teatrida  ikki 
tragik  —  Muna-Syulli  va  Sara  Bernar  misolida  klassitsizm  ijro  an'analari 
yashashda  davom  etgan  bo'lsa,  1880—1890-yillar  fransuz  teatrining  birinchi 
professional rejissori Andre Antuanning «Erkin teatr», «Antuan teatr»larida yangi 
izlanishlar olib boriladi. 
SARA BERNAR (1844-1923-y.) 
Sara  Bernar  XIX  asrning  oxiri  XX  asr  boshlarida  ijod  qilib,  o'z  yurti  qatori 
xorijda ham tanilgan fransuz teatrining eng shuhratli aktrisasi edi. 
Sara  Bernar  Parij  konservatoriyasida  tahsil  ko'rib,  1862-yili  ilk  bor  «Komedi 
Fransez»  teatrida  Rasinning  asarida  Ifigeniya  rolida  sahnaga  chiqqan.  S. 
Bernarning  san'ati  g'oyaviy  jihatdan  cheklangan  va  katta  hayot  haqiqatidan  bir 
qadar  uzoq  bo'lgani  holda  o'zicha  hayratlanarli  edi.  U  sahna  texnikasining  xassos 
ustasi  edi.  Ovoz  tuslanishi,  nutq.  ohangdorligi,  ishlanib,  charxlangan  gavdasi, 
turish  holatlarining  o'zi  bir  tomosha  edi.  Uning  san'ati  «taqlidiy  maktab»  estetik 
tamoyillarining ajoyib ifodasi edi. Sara Bernar o'tkir kuzatuvchanligi, kishini o'ziga 
rom  etish  jozibasi,  ajib  texnik  omillari  tufayli  fojeiylik  cho'g'i  past  asarlarda  ham 
tomoshabin qalbini zabt eta olardi. 

---