O‘zbek tili fonetikasi



Download 1,31 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/118
Sana28.09.2021
Hajmi1,31 Mb.
#188327
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   118
Bog'liq
ozbek tili fonetikasi

 
Nazallik belgisi 
Turkiy tillarda nazallik belgisiga ko‘ra sof va nazal unlilarga zidlanish barqaror 
xususiyatga ega emas. Shu bilan birga, fonologik qimmatga ham ega emas.
1
 Ya’ni bu 
belgi  ma’no  farqlash  vazifasini  bajarmaydi.  Nazalizatsiya  hodisasi  tuva,  xakas, 
ozarbayjon, uyg‘ur va o‘zbek tilining Namangan shevasida keng tarqalgan.
2
 
Nazallik  lotincha  «burunga  oid»  ma’nosini  ifodalaydi.  Bu  belgi  bo‘lgan 
unlilarda tanglay  pardasining  tushishi va havo oqimining  bir vaqtda og‘iz va burun 
bo‘shlig‘idan o‘tishi natijasida tovush burun tembriga ega bo‘ladi. Buning natijasida 
og‘iz unlisi burun unlisiga aylanadi. 
Hozirgi  ayrim  o‘zbek  shevalarida  so‘z  tarkibida  n  va  ng  undoshlarining 
tushishi  natijasida  bu  undosh  oldida  kelgan  unlilarning  nazalizatsiyasi  kuzatiladi. 
                                                                 
1
 Шакиров Р.Ф. Ўша асар. -С.47.
 
2
  Отамирзаева  С.  Наманган  шевасидаги  назализация  ҳақида.//Ўзбек  тили  ва  адабиёти  масалалари.  -Тошкент,  №3,  1962.  –
Б.20-23; Катанов Н.Ф. Опыт исследования урянхайского языка народных тюркских говоров Нухи. Баку, ЕАМ, 1926. -С. 119.
 


26 
 
Chunki tushib qolayotgan burun undoshlari talaffuzi quloqqa chalinmasa ham, ammo 
artikulyatsiyasining  izi  ma’lum  darajada  saqlanib  qoladi.  Shuning  uchun  bunday 
undoshlar  oldida  kelgan  unlini  nazallik  belgisiga  ega  qiladi.  Masalan,  Namangan 
shevasida bola-chaqa:ni (bola - chaqangni), chushu:n (tushingni), ga:sә (olgansan), 

Download 1,31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish