O‘zbek tili fonetikasi

SO‘Z BOSHI 
 
Prezidentimiz  I.A.Karimov:  “Ilmu  fan  sohasidagi  harakatlarimiz  ham,  ilmiy 
ishlarimiz va yutuqlarimiz ham dunyodagi eng ilg‘or mezonlar bilan o‘lchanishi lozim”
1
, - 
degan  edilar.  Bu  fikr  o‘zbek  tilshunosligi  uchun  ham  bevosita  dahldordir. 
Respublikamizda yuz berayotgan o‘zgarishlar yosh avlodning har tomonlama mukammal 
bilimga  ega  bo‘lishini  talab  etadi.  Shu  maqsadda  darslik  va  qo‘llanmalar  yangidan 
yaratilmoqda, 
zamon 
talablariga 
hamda 
o‘quvchilarning 
bilim 
darajasiga 
muvofiqlashtirilmoqda. Ayniqsa, yosh avlodning o‘zbek tili hamda xorijiy tillar yuzasidan 
egallagan bilim ko‘nikmalarini mukammallashtirishga jiddiy e’tibor berilmoqda. Avvalo, 
shuni  ta’kidlash  kerakki,  har  qanday  chet  tilini  o‘rganish  ona  tilining  fonetik,  leksik  va 
grammatik xususiyatlarini chuqur o‘zlashtirish asosida amalga oshiriladi. 
Hozirgi o‘zbek tilshunosligi jahon tilshunosligi qo‘lga kiritgan eng yangi yutuqlarni 
e’tiborga  olmog‘i  lozim.  Shu  sababli  qo‘llanmada  hozirgi  o‘zbek  tili  fonetikasining 
nazariy  masalalari,  jumladan,  fonologik  sath  birliklarida  umumiylik  va  xususiylik 
dialektikasining  aks  etishi,  jahon  tilshunosligi  maktablarida  fonema  nazariyasi, 
o‘zbek  tilshunosligida  fonologik  qarashlar,  o‘zbek  tilining  unlilar  va  undoshlar 
sistemasi,  ularning  farqlovchi  va  qo‘shimcha  belgilari,  paradigmatik  tavsifi  hamda 
sintagmatik munosabatlari kabi masalalar haqida fikr yuritilgan. 
Qo‘llanma  amaldagi  o‘quv  rejalari  va  o‘quv  dasturlari  talablariga  mos  tarzda 
tuzilgan  bo‘lib,  hozirgi  o‘zbek  adabiy  tili  fonetikasining  nazariy  masalalariga 
bag‘ishlangan.  Har  bir  mavzu  chuqur  yoritilgan  bo‘lib,  bu  mavzular  yuzasidan 
tayanch so‘z va iboralar, topshiriq va savollar berilgan. Nazariy fonetikaning tayanch 
terminlari lug‘ati (glossariy) tuzilgan. Bu esa talabalarning o‘quv-uslubiy qo‘llanma 
bilan ishlashini osonlashtiradi. 
Albatta,  ushbu  qo‘llanmada  ayrim  munozarali  o‘rinlar  ham  bo‘lishi  mumkin. 
Mualliflar fikr va mulohazalaringizni ushbu manzilda kutib qoladilar: 
 
Andijon shahri, Universitet ko‘chasi, 129-uy