Toshkent davlat sharqshunoslik instituti uzoq sharq va janubiy osiyo tillari fakulteti bitiruv malakaviy ishi

  

    Sichuan 

（四川 ）viloyati Pi 啤 uyezdidan topilgan qo‘shiqchi-rivoyatchi   

haykalcha. 

                                                 

41

 Van Dzichu  

中国乐器.-43-bet, N.Vasilyev tarjimasi Китайские музыкальные инструменты.-

 

29-bet. 

42

 Van Dzichu  

中国乐器.-45-bet, N.Vasilyev tarjimasi Китайские музыкальные инструменты.-30-bet. 

---

                                                                               

26

Han sulolasi davrida nay jia 

笳 va shoh jiao 角 G‘arbiy Xitoyda tarqalgan 

gu-chui yue

43

  

鼓吹乐 musiqasining asosiy musiqa asboblari hisoblangan. Hozirgi 

davrda jia 

笳 kabi asboblar ishlatilmaydi. Ehtimol, bunday asbobning ilk nusxasi 

o‘ralgan qamish barglaridan qilinib, puflanganda tovush chiqargan. Keyinchalik jia 

笳 yog‘och o‘ramadan qilingan va uni chalish uchun qamishdan naycha 

yasaganlar. Ehtimol, hozirgi turli shakldagi puflab chalinadigan mashhur xitoy 

asboblari  jia 

笳 asbobining evolyusiyasi natijasidir. Han sulolasi davridagi qabr 

usti gravyuralarida o‘sha davrdagi shoh jiao 

角 juda katta bo‘lganligini ko‘rish 

mumkin. Shuning uchun ham bu asbob hayvon shohidan emas, balki boshqa 

materiallardan yasalgan. O‘zining yuqori va ta’sirchan ovozi tufayli gorn (surnay) 

va baraban Xitoy tarixidagi urushlarda foydalanilgan va harbiy musiqada muhim 

o‘rin egallagan. Xitoy tilida gu  jiao  xiang wen 

“鼓角相闻”(shoh va baraban bir 

vaqtda jaranglaydi) degan turg‘un so‘z birikmasi mavjud bo‘lib, bu ikki asbobni  

bir-biri bilan uzviy bog‘liq ekanligi ko‘rsatadi. Shu bilan birga, baraban umuman 

musiqiy ijodiyotda katta ahamiyat kasb etadi. Mana shu ajoyib va noyob qadimgi 

san’at yodgorliklari 2000 yil o‘tmishdagi  musiqa asboblari va uning ijrochilari 

haqida yorqin tasavvurni beradi

44

.