Toshkent davlat sharqshunoslik instituti uzoq sharq va janubiy osiyo tillari fakulteti bitiruv malakaviy ishi

 Gugong muzeyi kolleksiyasidagi “To‘qqiz bulut nefrit shildiroq” Qin 

琴 

Qin 

琴 (xitoy sitrasi) xitoyda chertib chalinadigan tor asboblarining eng 

qadimgisi hisoblanadi. Xitoyning butun tarixi davomida mamlakatda vujudga 

kelgan oliy tabaqa vakillari o‘zlarining qin

琴

ni chalish qobiliyatlari bilan shuhrat 

topganlar. Bu asbobni chalishda mashhur usta bo‘lganlar orasida Bahor va Kuz 

                                                 

31

 Van Dzichu  

中国乐器.-33-bet, N.Vasilyev tarjimasi Китайские музыкальные инструменты.-

 

23-bet. 

32

 Васильченко Е.В.  Музыка на цине и его место в китайской культуре. В.сб. Музыкальные традиции стран 

Азии и Африки.  М.  1986. -36-b. 

33

 Van Dzichu  

中国乐器.- 22-23-bet, N.Vasilyev tarjimasi  Китайские музыкальные инструменты

.-

17-bet. 

---

                                                                               

23

davrlaridagi faylasuf Konfutsiy (eramizdan avvalgi 551- 479 yillar), buyuk tanlik 

shoirlari Li Bai 

李白(eramizning 701-762 yillari) va Bai Juyi 白居易(eramizning 

772-846 yillari) hamda Sun sulolasi imperatori Huizong

徽宗 (hukumronligi 1100-

1125 yillar)lar edi. Mazkur asbob to‘g‘ri burchakli shaklda, yetti torga ega bo‘lgan. 

Qinning qadimgi namunalari chuqur va yoqimli tovushga ega. Qadimgi xitoyliklar 

yasagan ba’zi bunday asboblar bizning davrimizgacha yetib kelgan. Ulardan biri, 

tengi yo‘q qin

琴

,  “To‘qqiz bulut nefrit shildiroq” nomi bilan hozirgi vaqtda 

Pekindagi Gugong muzeyi kolleksiyasida saqlanmoqda. Mazkur qin 

琴

noyob 

bo‘lib, rivoyatlarga ko‘ra, Lei Wei 

雷威 (tug‘ilgan va vafot etgan yili noma’lum) 

ismli kishi tomonidan yasalgan. Yana rivoyatda aytilishicha, bu asbobni yasalish 

jarayonida u uzoq tog‘larga va o‘rmonlarga ketib qor bo‘roni vaqtida daraxtlar 

orasida shuvillagan-guvillagan shamol ovozini eshitgan va shu yo‘l bilan bu 

asbobni tayyorlash uchun eng yaxshi materiallarni tanlagan. “To‘qqiz bulut nefrit 

shildiroq” o‘zining noyob chiroyli tovushi bilan eng mashhur qadimgi xitoy sitra 

asbobi hisoblanib, bizning davrgacha yetib kelgan

34

.