JISM ONIY TARBIYA DARSINI
XRONOMETRLASH BAYONNOMASI №
Dars o ‘tdi________________„________ “______________ Vaqt.
________ maktab__________ sinf
Dars o ‘rni
_____________
0 ‘quvchilar s o n i ___________Bulardan: b o la la r _______________
q iz la r ________________________
G u r u h la r s o n i _____________ K u z a t u v c h i__________________
Yil boshidan dars soni ______________
Dars vazifalari:
a _______________________________________
b ________________________________________
d
112
D ars
q ism la ri
D ars-
dagi
fa o -
liyat
F a o li-
yatni
tu g a l-
lash
vaqti
Jism o
niy
m ash q -
larni
bajarish
D a m
o lish
va
n av-
bat
kut ish
D ars
o'rn in i
jih o z-
lash -
tirish
B e-
kor
tu -
rish
vaqti
E sh i-
tish
va
k u -
z a -
tish
I z o h
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0 ‘q u v c h i-
la rn in g
k e lish i
Г .1 0 0 "
1.00"
S a fla n ish ,
sp ort va h .k .
2'.20"
Г.20"
S a fla sh ,
raport
qab u l
q ilis h
2'.45"
0 ’.25"
D ars
v a z ifa sin i
e ’lo n q ilis h
3'. 15"
0 ’.30"
T o p sh ir iq n i
e ’lo n q ilis h
3'.35"
0 \2 0 "
Y urish
3'.40"
Г .05"
O y o q n i
b a la n d
k o ’tarib
y u gu rish
6'.50"
З ’.Ю"
U R M
(U m u m -
r iv o jla n ti-
ruvchi
m a sh q la r)
1 - m ash q n i
tu sh u n tirish
7'.20"
O'.40"
0 ‘quv
kar-
to c h -
kasi
y ° ‘q
1 - m ash q n i
bajarish
S'.OO
2 ’. 15"
2 - m ash q n i
tu sh u n tirish
9'. 15"
0'.30"
8 — T. U sm onxo'jayev va boshq.
113
Davomi
2 - m a s h q iii
b a ja rish
9'.4 5 "
3 '.2 0 "
Q a v la
s a lla s h
13 '.0 5 " 2 '.4 5 "
M a s h g 'u lo t
o 'r n ig a
b o r is h
1 5'.50"
Г . 10"
G u r u h g a
v a z if a n i
tu s h u n tir is h
1 6'.20"
O'.40"
M a s h g ‘u lo t
o ‘rn in i
j i h o z la s h
17'.00"
З'.ОО"
N a v b a t
k u tish
1 8 '.3 0 ”
Г .3 0 "
U z u n lik k a
sa k ra sh
2 4 '.3 0 "
б'.ОО"
M a s h g ‘u lo t
o 'r n in i
a lm a s h -
tir ish
2 4 '.4 0 "
Г. 15"
N a v b a t
k u tis h v a
d a rs o x ir i-
g a c h a
sh u n d a y
v a
h .k .
va
h .k .
Dars tugagandan so‘ng, 4, 5, 6, 7, 8 - grafalar tepadan
pastga qarab alohida q o ‘shib chiqiladi, 8 - grafa 45 b o ‘lsa,
yuqoridagi grafalar yig‘indisi ham 45 daqiqa b o ‘lishi kerak.
Xronometrlashni olib borish texnikasi quyidagilardan iborat:
—
s h u g ‘u lla n u v c h ila r fa o liy a tin in g vaqti s e k u n d o m e r
strelkasi orqali aniqlanadi (dars boshlanishiga berilgan q o ‘n-
g ‘iroq ch a lin is h i b ilan dars b o s h la n i s h i d a n q a t ’i n aza r,
se k u n d o m e r yurgiziladi, y a ’ni bosiladi) u, toki o 'q itu v ch i
„D ars tugadi, xayr!“ dem aguncha ishlab turadi. Dars o ‘quv-
114
chilar saflanib, zalga yoki maydonga chiqqach, raportga qadar
boshlangan hisoblanaveradi.
Birinchi grafada dars qisnilarining aniq boshlanishi va
tugallanish chegarasi belgilanadi. Ikkinchi grafada darsning
qisqacha m a z m u n i yozib boriladi, y a ’ni o 'q u v c h ila r qaysi
harakat faoliyat turini bajarsalar, sluilar yoziladi. Lekin h am m a
faoliyatlarni to'liq yozib borish nnirakkab bolganligi sababli
uni stenografiya holida (qisqartirib) yozib borilsa, maqsadga
muvofiq b o ‘ladi. U chinchi grafaga sekundomcrning ko'rsatishi
yozib boriladi, y a ’ni faoliyatlarga sarflangan vaqtlar q 6 ‘shib
boriladi.
1. Jism oniy mashqlarni bajarish. Darsda o'rganilayotgan
(o ‘rgatilayotgan yoki takomillashtirilayotgan) ham m a harakat-
faoliyatlarning aniq vaqti belgilanadi. Navbatchi o'quvchining
dars boshlanishi uch u n bergan raporli shartli ravishda jismoniy
harakatga yoziladi.
2. Eshitish va kuzatish, mashqlarni ko'rsatish, k o ‘rgaz-
mali q u ro llarn i n am o y ish qilish u eh u n d ir. Bunga h a m m a
tushuntirishni o'quvchilar eshitishi, ko'rsatmalar, baholash va
o ‘qituvchi k o ‘rsatganini kuzatish, komaiulani eshilish va qisqa
k o ‘rsatishlar kiradi.
F a o liy atg a 5 d a q iq a d a n oz vaqt sarllan sa u hisobga
olinmaydi.
3. D am va navbat kutish. Bu yorda П/iologik yuklamalarni
boshqarish u c h u n kirishilgan dam olish vaqli va o'qituv-
chining navbatdagi topshirig‘ini kutish uchun sarllangan vaqt
yoziladi.
4. Dars o ‘rnini jihozlash. Bu bo'lim da mashg'ulol o'rnini
tayyorlash va uni chizish, asbob-anjomlarini bolalarga larqatish
va uni yig‘ib olish u c h u n sarflangnn vaqllar yo/iladi. Bu
bilimga yana navbatdagi vazifani bajiirish ucluin qavta sarf-
lanishga bir m ashg‘ulot o ‘rnidan ikkinchi mashg'ulot o'rniga
o ‘tish, o ‘yinga tayyorgarlik ko'risli, k o m am lalarga bo'lish
u ch u n sarflangan vaqtlar kiritiladi.
5. Bekor turish vaqti, y a ’ni, o 'q itu v ch in in g aybi bilan
darsga kech qolishlik, nobop jihozlarni so/.lasli, asbob-anjom-
larni qidirish, s h u g ‘u lla n u v c h ila rn in g intizomsi/.ligi h a m d a
maqsadsiz sarflangan vaqt kiradi.
Shuni ko‘zda tutish kerakki, sanab o'tilgan o ‘quvchilar
faoliyatining g uruhlar turi shartli xarakterga ega. M asalan,
n av b atdag i vazifani bajarish o ld id a n qayta saflanish, b ir
m ashg‘ulot o ‘rnidan ikkinchi mashg'ulot o'rniga o ‘tish faqat
115
tashkiliy xarakterga cga b o ‘lmasdan, t a ’lim va tarbiya vazifalarini
ham hal etadi: navbatdagi vazifani bajarish oldidagi dam va
navbat kutish m a sh g ‘u lo tn in g m aqsadga muvofiq elem en ti
bo'lishi mumkin yoki uni tashkil etish natijasi ham b o iish i
rmimkin. Har bir tu r faoliyatini pedagogik nuqtayi nazardan
tahlil qilm oq zarar. A ynan sh un in g u c h u n x ro n o m etrlash
metodini pedagogik kuzatuv metodi bilan birga olib borish
maqsadga muvofiqdir.
M a s h g ‘u lo tn in g zichligi b u tu n dars 45 d aq iq a vaqtga
nisbatan harakat, faoliyatlarning h a m m a turlariga sarflangan
vaqt yig‘indisini bir-biriga nisbati orqali foiz bilan aniqlanadi.
U m u m iy
Do'stlaringiz bilan baham: |