O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

 
                 Turli xil jadallikdagi jismoniy yuklamalar va tinch holatda qonni 
taqsimlanishi  
                                                                                                                         jadval 
4 
                  
A’zolar 
         Tinch holat 
                                            Jismoniy yuklama 
              yengil 
               o’rta 
           
og’ir 
Ml/ min 
      % 
Ml/min 
      %
 
Ml/ min 
      %
 
Ml/ min 
      %
 
Qorin 
bo’shlig’i 
a’zolari 
1400 
24 
1100 
12 
600 
3 
300 
1 
Buyraklar 
1100 
19 
900 
10 
600 
3 
250 
1 
Miya 
750 
13 
750 
8 
750 
4 
750 
3 
Yurak 
250 
4 
350 
4 
750 
4 
1000 
4 
Skelet 
muskullari 
1200 
21 
4500 
47 
125000 
71 
22000 
88 
Teri 
500 
9 
1500 
15 
1900 
12 
600 
2 

---

Boshqa 
a’zolar 
600 
10 
400 
4 
300 
3 
100 
1 
Jami 
5800 
100 
9500 
100 
17500 
100 
25000 
100 
 
 
Jadvalda  keltirilishicha,  yurak-qon  tomir  tizimi  qonni  qayta  taqsimlash 
borasida kuchli zahiraga ega. Barcha to’qimalar va  a’zolar ichida skelet muskullar 
markaziy  gemodinamikaga  ta’siri  bo’yicha  yetakchi  o’rinda  turishi  ularni, 
birinchidan tana massasini taxminan 40% ni tashkil qilganligi bo’lsa, ikkinchidan 
o’z faolligini keng darajada o’zgara olishi hisoblanadi. Masalan, tinch holatda ular 
orqali  qonning  minutlik  hajmini  15-20%  o’tsa,  og’ir  jismoniy  ish  vaqtida  bu 
ko’rsatkich 80-85% gacha ko’tariladi.  
 
Yuqorida  keltirilgan  jismoniy  mehnat  qobiliyatchanlikni  funktsional 
zahiralari alohida-alohida ko’rilmasdan, bir-birilari bilan vaqt dinamikasida bog’liq 
xolda  ko’rilishi  lozim.  SHu  sababli,  chiniqish  mashg’ulotlari  va  qayta  tiklanish 
tadbirlarini  tashkil  qilish,  kompleks  shaklda  sportchi  organizmidagi  adaptatsiya 
qayta qurishlarini hisobga olgan xolda to’g’ri tashkil qilishni talab qiladi.