O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

Muskul ishi vaqtida vistseral tizim funktsiyalarini siljish chegaralari 
                                                                                                               jadval 3 
Ko’rsatkichlar 
Tinch holatda 
Jismoniy ish vaqtida 
O’zgarish soni 
Yurak urishlar soni zarba/min 
70 
220 
3 
Arterial bosim sistolik mm sim. ust.  
120 
200 
2 
Arterial bosim diastolik mm sim. ust 
80 
40 
2 
Arterial puls bosimi 
40 
160 
4 
Yurakni sistolik hajmi,ml 
60 
180 
3 
Yurakni minutlik hajmi,ml 
4,5 
40 
8 
Kislorodni arteriya-vena farqi,xaj.% 
4 
16 
4 
Nafas haraktlari min 
10 
60 
6 
Nafasni chuqirligi,l 
0,5 
5 
10 
Nafasni minutlik hajmi,l 
6 
120 
20 
Kislorod istemoli, l/min 
0,25 
5 
20
 
Karbonat angdridini chiqarilishi l/min 
0,2 
4 
20
 
Jadvaldan  ko’rinib  turibdiki,  eng  katta  (yigirma  marta)  adaptatsiyalanish 
zahirasiga tashqi nafas tizimi ega ekan. Biroq, shunday funktsional imkoniyatlarga 
ega tizim ham sportchining ma’lum  darajada jismoniy mehnat qobiliyatchanligini 
chegaralanishiga ta’sir ko’rsatadi.  
 
Kislorod transport tizimining imkoniyatlarini  amalga oshirishda qon aylanish 
bo’g’ini  alohida    ahamiyatga  ega.  Bundan  tashqari  yurak-qon  tomir  tizimi 
organizmni turli tashqi muhit omillari va jismoniy yuklamalarga adaptatsiyalanish 
bahosining  nozik  ko’rsatkichi  hisoblanadi.  Yuqori  sport  yuklamalari  ta’sirida 
“sportcha  yurakni"  shakllanishi  va  yurakni  boshqa  funktsiyalari  buzilishida  bu 
ko’rsatkich ahamiyatini ko’rsatadi.