Имо-ишоралар сири

8-қоида 
«Мен ҳимояланмоқдаман» категорияси 
ишораларини англаб олиш
Ҳимоянинг энг кенг тарқалган ва ёрқин 
усулларидан бири – кўкрак устига чал-
каштирилган қўллар. Бу сигнал инсонда 
мулоқотга киришиш истаги йўқлиги, унга 
ноқулай бўлаётгани, у сиздан ҳимояланиш-
га ҳаракат қилаётганидан далолат беради. 
Ушбу тоифага яна оёқларни чалкаштириб 
олиш ҳам киради – инсон гўё оёқ остида-
ги таянч «ер»ни йўқотиб қўймоқда. Ҳи-
мояга хос тана ҳолатлари: қад тик тутил-
ган, гавда салгина олдинга энгашган, бош 
қуйи солинган, пешона суҳбатдош томон 
йўналган, кўзлар пастга қараган. Инсон 
пешонасини «зарба»га шайлаб, сизнинг 
гапларингиздан ҳимояланишга ҳаракат 
Ҳимоя имо-ишоралари 
инсон ғайриихтиёрий ёки 
ихтиёрий равишда сизнинг 
олдингизда қўрқув ёки айбдорлик 
ҳиссини туяётганидан 
яққол дарак беради. У 
сизнинг ҳужумларингиздан 
ҳимояланишга мажбур ҳолатда, 
унинг барча новербал сигналлари 
унга ўтказишга ҳаракат 
қилаётган таъсирларингизни 
тўсишга уринишдан дарак 
беради.
Aim.Uz-Axborot Izlash Markazi

---

25
қилмоқда. Бундай тана ҳолати салбий таъ-
сирни қайтаришга ёрдам беради.
Идрок қилиш органи фаоллигига кўра ин-
сонларнинг ҳимоя усуллари ҳар хил бўлади: 
визуал инсон кўзойнак тақиб олади, кўзини 
қўли билан беркитади, гўёки қуёш нуридан 
кўзини тўсгандай қилиб кўрсатади; аудиал 
инсон қалпоғини паст роқ тортиб қулоғини 
беркитади, узун сочларини тўғрилаганнамо 
қулоғи устига туширади, агар у ҳам, бу ҳам 
бўлмаса, нозик хатти-ҳаракатлар билан қу-
лоғини тўсишга ҳаракат қилади. Борлиқни 
ҳиссий идрок қилувчи кинестетиклар суҳ-
батдошга тегишдан ўзини тортиб, масофа 
сақлайдилар, кўпинча қўлларини чўнтагига 
Ҳужумдан яширин ҳимоя 
ҳолатида бўлган инсон ўзининг 
энг оғриқли нуқтасини яширишга 
ҳаракат қилади. Эркаклар 
«жонли девордаги футболчи» 
позасидан фойдаланадилар, 
яъни қўлларини киндик остига 
қовуштириб олиб, эҳтимолий 
зарбадан ҳимояланадилар. 
Ҳамма нарсани юрагига яқин 
оладиган кўнгилчан инсонлар 
кўкрак қафаси, хусусан, юрак 
қисмини ё қўлларини кўксига 
чалиштириб ёки ўнг қўлининг 
кафти билан юрагини тўсиб 
беркитишга ҳаракат қилади.
Aim.Uz-Axborot Izlash Markazi

---

26
яширадилар, бу билан сиз бераётган маъ-
лумотни олишни хоҳламаётганликларини 
намо йиш қиладилар. Дунёни кўпроқ ҳидлар 
орқали идрок қилувчи инсонлар нозик хат-
ти-ҳаракатлар билан бурнини беркитадилар, 
одатда рўмолчадан фойдаланадилар, уларда 
тўсатдан тумов пайдо бўлиши мумкин, бу – 
тананинг ғайриихтиёрий ҳимоя реакцияси.
Инсон сизнинг ҳужумларингиздан ҳи-
мояланиш учун ўрталарингизда кўз илғай-
диган ва илғамайдиган тўсиқлар қўяди. 
Гўёки у иккингиз орангизда девор, ғов 
қуради. Агар стол атрофида ўтирган бўл-
сангиз ва суҳбатдошингиз қўлига кирган 
майда-чуйда буюмларни (қалам, ручка, 
блокнот ва б.) уйиб, тўплаб қўяётган бўлса, 
бу муносабатларингизда «Буюк Хитой де-
вори» пайдо бўлаётганидан дарак беради. 
Бошқача айтганда, суҳбатдошингиз сиздан 
ҳимояланишга хизмат қиладиган, зарурий 
«мудофаа иншооти» қурмоқда. 
Девор сифатида бошқа 
инсондан ҳам фойдаланилиши 
мумкин. Ўзини ҳимоя қила 
туриб, суҳбатдошингиз 
орангиздаги суҳбатга атайлаб 
учинчи бир шахсни тортади. 
Учинчи инсон маълум миқдорда 
девор вазифасини ўтайди, 
чунки ўзини ҳимоя қилаётган 
инсон учинчи шахс олдида унга 
ҳужум қилмаслигингизга умид 
Aim.Uz-Axborot Izlash Markazi

---

27