Имо-ишоралар сири

4-қоида 
«Мен иккиланяпман» категорияси
ишораларини англаб олиш
Иккиланиш ҳолати – иккиёқлама ҳо-
латдир. Унинг ижобий ва салбий жиҳат-
лари мавжуд. Инсон бир тарафдан сизни 
рад қилмади, салбий қарор қабул қилиб 
бўлгани йўқ, у сизга узил-кесил «йўқ» жа-
вобини бермайди. Бошқа тарафдан, сиз-
нинг далилларингиз ҳали ишонтиришга 
етарлича асос бўлмаяпти, инсон сизнинг 
далил-исботларингизга қўшилгани йўқ.
Қарор қабул қилмаган инсон хатти-ҳа-
ракат, имо-ишоралари унинг хаёлчанли-
ги, у ҳали вазиятни таҳлил қилаётгани ва 
диққат-эътиборга тўла эканлиги билан 
характерланади. У ишончсизлик билдири-
ши мумкин. Агар инсон сиз келтирган да-
Қандай имо-ишоралар, тана 
ҳолатлари ва юз ифодалари 
инсон қарор қабул қилишда 
иккиланаётганидан дарак 
беради? У юз бераётган 
жараёнга холис баҳо 
беришга тайёр эмаслигини 
қандай аниқласа бўлади? 
Суҳбатдошингиз сизнинг 
фикрингизга чиндан қўшилишни 
дилига туйяптими ёки йўқми 
– сиз буни осонгина ҳисоблаб 
билишингиз мумкин.
Aim.Uz-Axborot Izlash Markazi

---

13
лилларга шубҳада бўлса, у сизнинг кўзин-
гизга қарамасликка ҳаракат қилади. Унинг 
нигоҳи хона бўйлаб тентираши мумкин, у 
дераза томонга қараб олиши, сизнинг да-
лил-исботларингиздан четлашиб, сизнинг 
қарорингиз ижобий ва салбий жиҳатлари-
ни мустақил мулоҳазадан ўтказишга ин-
тилиши мумкин. Нигоҳнинг янада хавфли 
йўналиши – эшик тарафга қараш. Бунинг 
маъноси шуки, у салбий жавоб беришга 
чоғланмоқда ва яқин вақт ичида кетишни 
кўнглига туймоқда.
Иккиланаётган одамга 
атрофдаги буюмларни саралаб 
ўйнаш, бармоқлари билан 
тинмай пайпаслаш, қашиниш 
каби бир зайлда такрорланувчи, 
монотон ҳаракатлар хос. Бу 
ҳаракат, имо-ишоралар қуйи-
даги маъноларга эга: биринчидан, 
улар фикрлаш фаолияти билан 
боғлиқ (одам сизнинг далил-
ларингизни мулоҳаза қилмоқда), 
иккинчидан, улар сизнинг фик-
рингизни чалғитишга, ганги-
тишга қаратилган. Инсон 
иккиланиш ҳолатида сизга 
ва сизнинг далилларингизга 
эътиборини жамламайди, унинг 
ҳаракатлари ва имо- ишо-
раларида қандайдир тажанглик 
ва ҳовлиқмалик бўлади.
Aim.Uz-Axborot Izlash Markazi

---

14
Мана, бу каби имо-ишораларга бир неча 
мисоллар: кўзини, оғзининг четларини ар-
тиш ва сийпалаш, бунинг маъноси шунда-
ки, инсон сизни ёлғонда, сизнинг далилла-
рингизни эса фирибда гумон қилмоқда.
Инсон иккиланиш ҳолатидалигидан 
далолат берувчи яна бир имо-ишора – бу 
елкаларини қисиш. Кўп ҳолларда бу ғай-
риихтиёрий ишорадир. Масалан, инсон 
сизнинг фикрингизга қўшилиши ёки қў-
шилмаслиги мумкин, лекин шу орада 
беихтиёр елкасини қисиши мумкин – бу 
унинг ўзи қабул қилган қарорга ишонч-
сизлигини ифодаловчи сигнал. Нутқда-
ги ва новербал хатти-ҳаракатдаги бундай 
номутаносиблик сиз вазиятни ўзгартири-
шингиз мумкинлигидан далолат беради. 
Ҳатто, суҳбатдошингиз сизнинг манфаа-
тингизга қарши қарор қабул қилган тақ-
дирда ҳам, сиз унинг фикрини ўзгартириб, 
ишонтиришингиз мумкин. Агар у сизнинг 
далилларингизга қўшилиб туриб, шунда 
ҳам қатъиятсизликни ифодаласа – яъни, 
елкаларини қисса, сиз унинг қабул қилган 
қарорига қатъиятини мустаҳкамлашин-
гиз лозимлигини билдиради. Акс ҳолда, у 
бош қа шахслар билан гаплашиб кўриб, ўз 
фикрини ўзгартириб қўйиши мумкин. 
Aim.Uz-Axborot Izlash Markazi

---

15