Anatomiya 2014. indd

45-rasm. O‘ng tirsak bo‘g‘imi.

Old tomondan ko‘rinishi:

1–bo‘g‘im xaltasi; 2–tirsak suyagi tomondagi

kollateral boylam; 3–qiyshiq xorda; 4–tirsak suyagi;

5–bilak suyagi; 6–yelka ikki boshli mushagining payi; 

7–bilak suyagining halqasimon boylami; 8–bilak 

suyagi tomondagi kollateral boylam; 9–yelka suyagi.

---

94

bo‘g‘imda harakat ikki o‘q atrofida bo‘ladi. Frontal o‘q atrofi-

da bukish va yozish, vertikal o‘q atrofida ichkariga va tashqari-

ga burish

 mumkin.

Proksimal bilak-tirsak bo‘g‘imi

  bilak suyagi boshchasining 

bo‘g‘im gir aylanasi bilan tirsak suyagining bilak kemtigi o‘rtasi-

da hosil bo‘ladi. U shakl jihatidan silindrsimon bo‘g‘imlar guru-

higa kiradi.

Tirsak bo‘g‘imining xaltasi umumiy, keng va erkin bo‘ladi. U 

yelka suyagining do‘ng usti do‘mboqchalarini tashqarida qoldirib 

o‘rasa, bilak suyagini boshchasi va tirsak suyagini tirsak o‘simtasi 

qirrasidan o‘raydi. Bo‘g‘im xaltasi tashqi tomondan uchta: tirsak 

suyagi tomondagi kollateral, bilak suyagi tomondagi kollateral va 

bilak suyagining halqasimon boylamlari bilan mustahkamlanadi.

Tirsak bo‘g‘imida asosiy harakat frontal o‘q atrofida bo‘lib, bi-

lakni bukish va yozishda yelka-tirsak hamda yelka-bilak bo‘g‘imla-

ri ishtirok etadi. Bilak suyagining bo‘ylama o‘qi proksimal bilak-

tirsak bo‘g‘imida bilakni ichkariga va tashqariga burishda ishti-

rok etadi. 

Bilak suyaklari o‘zaro uzluksiz va uzlukli birlashmalar hosil 

qilib birlashadi (46-rasm).

Uzluksiz birlashma bilak va tirsak su yak larining suyaklararo 

qirralari o‘rtasida tortilgan suyaklararo pardadan iborat bo‘lib, 

suyaklar diafizini birlashtirib turadi. Bu pardaning ust ki va past-

ki qismlarida qon tomirlar o‘tadigan teshiklar bor. 

Bilak suyaklari o‘rtasidagi uz 

lukli birlashmalarga 

proksimal va distal bilak-tirsak bo‘g‘imlari kiradi. 

Proksimal bilak-tirsak bo‘g‘imi tirsak bo‘g‘imi tar-

kibida joylashadi.