Кўчмас мулк ва мулк ҳУҚУҚи амалий қўлланма

Жавоб

---

79
ҳужжатларга кўра мулкдори бўлган шахс томонидангина тасарруф 
этилиши мумкин. Бошқа ҳар қандай шахс билан тузилган битим ҳақиқий 
ҳисоб ланмайди ва ҳуқуқий аҳамиятга эга бўлмайди.
Агарда Сиз келишган битим бўйича низо келиб чиққан тақдирда, 
берган закалат пулингизни закалат учун белгиланган қоидалар доирасида 
эмас, ғайриқонуний олинган пул маблағини ундириш тартибида қайтариб 
олишингиз мумкин бўлади.
Мулк ҳуқуқини тасарруф этиш мулкдорнинг мутлақ ҳуқуқи бўлиб, мулкни, 
шу жумладан, уй-жойни тасарруф қилиш (хусусан, сотиш)га қаратилган 
битим юзасидан фақатгина ушбу уй-жойнинг мулкдори ёки унинг номидан у 
ваколат берган шахсгина иштирок этиши лозим. Уй-жойни тасарруф қилаётган 
(сотаётган) шахснинг мазкур мулкка нисбатан дахлдорлигини, ваколатини, 
яъни ҳуқуқ лаёқатини аниқлаш – ушбу шахснинг мулк ҳуқуқига эга эканлигини 
текшириш орқали амалга оширилади. Уй-жойнинг мулкдори мазкур кўчмас 
мулк объектининг кадастрга оид ҳужжатлари билан аниқланади. Кўчмас мулк 
объектининг эгаси кадастр ҳужжатларининг “кўчмас мулк эгаси” графасидаги 
мулкдор(лар)га оид маълумотларда кўрсатилади.
Кадастр йиғмажилди – объектнинг кўчмас 
мулкка бўлган ҳуқуқларни шакллантириш, ҳисобга 
олиш ва кейинчалик давлат рўйхатидан ўтказиш 
учун зарур бўлган кадастр суратига олиш, техник 
инветаризация қилиш ва паспортлаштиришнинг, 
махсус текшириш ва изланишларнинг, сифат ва 
қиймат жиҳатдан баҳолашнинг ҳужжатлари, 
материаллари ва маълумотлари жамламасидир.
!
Фуқаролик қонунчилигига мувофиқ, мол-мулк мулк ҳуқуқи асосида бир 
шахсга ёки икки ва ундан ортиқ шахсларга қарашли бўлиши мумкин. Шу 
жумладан, уй-жойлар ҳам уларга бўлган мулк ҳуқуқининг вужудга келиш 
асосларига кўра бир шахсга ёки икки ва ундан ортиқ шахсларга қарашли бўлиши 
мумкин бўлиб, кўчмас мулк объекти кадастр ишидаги “кўчмас мулк эгаси”га оид 
маълумотларда мулкдорларнинг қатъий рўйхати кўрсатилмаган бўлиши мумкин. 
Бундай ҳолатда уй-жой мулкдорларига оид тўлиқ маълумотлар унга нисбатан 
мулк ҳуқуқининг вужудга келиш асосларидан келиб чиққан ҳолда аниқланади.
Ўзбекистон Республикаси Оила кодексининг 23-моддасига кўра эр ва 
хотиннинг никоҳ давомида орттирган мол-мулклари, шунингдек никоҳ қайд 
этилгунга қадар, бўлажак эр-хотиннинг умумий маблағлари ҳисобига олинган 

---