Тошкент молия институти

---

1 
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА
МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ 
 
 
ТОШКЕНТ МОЛИЯ ИНСТИТУТИ 
 
“Иқтисодиёт назарияси” кафедраси 
 
Д.В.РАСУЛОВА, Х.С.АСАТУЛЛАЕВ, Ф.Б.ШАКИРОВА, 
О.У.МАМАДИЁРОВ 
 
 
 
ИННОВАЦИОН ИҚТИСОДИЁТ 
 
 
Дарслик 
Тошкент-2019 й. 

---

2 
Э.Ш.Шодмонов, 
Д.Ш.Бабабекова, 
Б.О.Турсунов. 
Корхона 
иқтисодиёти ва инновацияларни бошқариш. Дарслик.– Т.: 2019 йил. 525-
бет. 
Ушбу дарслик Тошкент молия институти Кенгаши томонидан 
тасдиқланган 5A230102-Иқтисодиёт (тармоқлар ва соҳалар бўйича) 
магистратура мутахассислиги малака талаблари асосида ёзилган. 
«Инновацион иқтисодиёт» фанидан дарсликни тайёрлашда инновация ва 
иқтисодий ривожланишга дахлдор қонунчилик, меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар, 
давлат 
дастурлари, 
ишлаб 
чиқариш 
харажатларини 
камайтиришда 
инноваияларнинг роли ва мазкур йўналишда халқаро тажрибаларнинг ўрни 
билан боғлиқ жараёнларнинг илмий-назарий асослари тадқиқ этилган. 
Шунингдек, инновацион иқтисодиётнинг мамлакатимизнинг ижтимоий-
иқтисодий ривожланиши билан боғлиқ жараёнлар доирасида тегишли 
таҳлиллар амалга оширилган. 
Тақризчилар:
и.ф.д.,профессор Э.Акрамов
и.ф.д., профессор А.Файзиев 
Ушбу дарслик Тошкент давлат иқтисодиёт университети томонидан 
амалга оширилаётган ОТ-Ф1-155. “Ишлаб чиқаришни модернизациялаш 
жараёнида 
харажатлар 
миқдорини 
камайтириш, 
таркибини 
такомиллаштиришнинг фундаментал (назарий) асосларини ишлаб чиқиш” 
мавзусидаги фундаментал лойиҳаси тадқиқотлари доирасида тайёрланган. 

---

3 
КИРИШ 
Дунё миқёсида иқтисодий ресурслар ҳажмининг қисқариб 
бораётганлиги, халқаро иқтисодиётнинг глобаллашуви мамлакатда 
барқарор иқтисодий ўсишни таъминлашда инновацион иқтисодиётни 
жорий этилиши долзарблигини янада оширмоқда.
Жаҳон иқтисодиётининг ўсиш тенденденциялари ва омилларига 
эътибор қаратадиган бўлсак, дунёнинг жуда кўп мамлакатларида 
инновацион иқтисодиёт асосида ривожланиш даражаси ва улуши 
йилдан-йилга ортиб бормоқда. Хусусан, халқаро глобал инновацион 
индекси кўрсаткичларига биноан ҳозирги кунда Швецария, Буюк 
Британия, 
Швеция, 
Голландия, 
АҚШ, 
Финландия, 
Ирландия, 
Люксембург ва Дания инновацион ривожланиш бўйича дунёнинг энг 
ривожланган ўнта мамлакати ҳисобланади
1
.
Ўзбекистон иқтисодиёти ўтган асрнинг 90 йилларига қадар хом 
ашё ва қишлоқ хўжалигига асосланган хўжаликдан, бугунги кунда 
ишлаб чиқариш ресурс тежамкор ва илмсиғимли бўлган тайёр истеъмол 
моллари ишлаб чиқарадиган ва хизматлар кўрсатадиган инновацион 
хўжалик юритиш тизимига босқичма-босқич ўтмоқда. Айниқса, 
мамлакатимизда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликка кенг йўл 
берилиши миллий иқтисодиётнинг йилдан-йилга ўсишига ижобий 
таъсир кўрсатмоқда.
Мазкур масалага Биринчи Президентимиз Ислом Каримов 
алоҳида эътибор қаратиб: “Ана шу йўналишдаги ислоҳотлар 
натижасида ялпи ички маҳсулотимизда кичик бизнес ва хусусий 
тадбиркорликнинг улуши 2000 йилдаги 31 фоиздан бугунги кунда 56,7 
фоизга етгани ёки 1,8 баробар ошганини алоҳида таъкидлашни 
1
The Global Innovation Index 2015 “Effective Innovation Policies for Development”. Tech Connection 2015, 
Taylor Vinters Eden Hall September 22, 2015 

---

4 
истардим. Ҳозирги пайтда ушбу соҳада жами саноат маҳсулотларининг 
учдан бир қисми, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг 98 фоизи ишлаб 
чиқарилмоқда
2
.”, дея алоҳида таъкидлаб ўтганлар. 
Инновацион 
ривожланиш 
шароитида 
миллий 
иқтисодиётнинг 
барқарор ўсишини таъминлаш, ЯИМ таркибида инновацион товар, иш ва 
хизматлар улушини ошириш, шунингдек инновацион ривожланишнинг 
назарий масалаларини тадқиқ қилиш, инновацион иқтисодиётни назарий ва 
амалий жиҳатларнини ўрганиш зарур ҳисобланади. Хусусан, мамлакатда 
энергия ҳажмини тежайдиган техника ва техник жиҳозларни ишлаб чиқариш,
муқобил энергия манбаларини ривожлантириш
3
, мамлакат экспорти 
таркибида хомашё ресурслари ҳажмини кескин қисқартириш, интеллектуал 
инновацияни амалиётга кенг қўллаш кабилар шулар жумласидандир. 
Жаҳонда иқтисодий ресурслар чекланган шароитда инновацион 
ривожланиш орқали иқтисодий ўсишни таъминлашнинг назарий ва амалий 
жиҳатдан тадқиқ қилиш, шунингдек юқорида қайд этилган масалалар ушбу 
мавзунинг долзарблиги ва зарурлигини белгилайди. 
2
Каримов И.А. Бош мақсадимиз – мавжуд қийинчиликларга қарамасдан, олиб бораётган ислоҳотларни, 
иқтисодиётимизда таркибий ўзгаришларни изчил давом эттириш, хусусий мулкчилик, кичик бизнес ва 
тадбиркорликка янада кенг йўл очиб бериш ҳисобидан олдинга юришдир. Хлақ сўзи газетаси. 2016 йил 16 
январ, №11 (6446). 
3
Ўбекистон Республикаси Президентининг 2013 йил 1 мартдаги “Муқобил энергия манбаларини янада 
ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони. 

---

5