Инновацион фаолиятни венчурли молиялаштиришнинг халқаро

Мезо-корпоратив модель. Инновацион тех­
нологияларни молиялаштиришнинг яна бир 
муваффақиятли модели мезо­корпоратив модель 
ҳисобланади. Мазкур модель Япония, Хитой ва 
Сингапурда муваффақиятли амалга оширилмоқда. 
Ушбу мамлакатларда бозор институтларининг 
ривож ланишида маълум бир қолоқлик кузатил­
моқда эдики, бу давлатнинг бор кучини иқтисодий 
ўсиш суръатини ошириш учун жалб қилишга маж­
бур қилди. Жаҳон амалиётидан келиб чиқиб, мам­
лакат иқтисодиётини интенсив ривожлантиришда 
инновацион технологияларнинг мезо­корпоратив 
модели энг самарали ҳисобланади. 
Мазкур моделда ҳам ишлаб чиқариш, ҳам 
молиявий соҳалар каби турли тармоқларда фао­
лият олиб борувчи бир қатор компанияларни ўз 
ичига олган йирик корпорациялар ва мезо­
корпорациялар, шунингдек йирик илмий­тадқиқот 
марказлари асосий иштирокчилар ҳисобла­
нишади. 
Молиялаштиришнинг корпоратив­давлат моде­
лида бўлгани каби, инновацион жараён цикли 
бевосита мезо­корпорацияларнинг ичида тўплан­
ган. Циклнинг ўзи, инновация жараёни ривожла­
нишининг охирги босқичларини ўз ичига олгани 
учун одатга кўра, унчалик кўпга чўзилмайди. 
Лойиҳанинг ривожланиш жараёнида мезо­корпо­
рациялар фаолиятига инновациялар соҳасидаги 
венчур фондлари ва кичик бизнес ҳам қўши­
лади. 
Мезо­корпоратив моделнинг асосий устунлик­
ларига қуйидагилар киради:
– инновацион фаолиятида молиявий ресурс­
ларни оқилона тақсимлаш имконияти;
– илмий­тадқиқот фаолияти ва ихтиролар учун 
харажатларни қисқартириш, бу ўз навбатида 
конъюнктура ўзгаришларига нисбатан тез жавоб 
беришга имкон беради. 
Хулоса ва таклифлар 
Венчур молиялаштириш давлат иқтисодиёти­
нинг ривожланиши учун қулай омил ҳисобланади. 
Энг мос бўлган молиялаштириш модели муваф­
фақиятли амалга оширилган тақдирда, давлатнинг 
иқтисодий тизими ва унинг молиявий бозори 
ҳусусиятлари, умуман инновацияли технологиялар 
соҳасининг ҳолатидан келиб чиқиб, ушбу молия­
лаштириш тури инновацион маҳсулотларни 
сотиш дан юқори фойда олишга, шунингдек, замо­
навий технологиялар соҳасида кўплаб иш ўрин­
ларини яратишга ёрдам беради.
Мамлакатимизда амалга оширилаётган иқти­
содий ислоҳотлар пул­кредит сиёсатида, фонд 
бозорларининг фаолиятида, иқтисодиётнинг ўрта 
ва узоқ муддатли истиқболдаги ижобий ривож­
ланишида намоён бўлмоқда.
Фикримизча, Ўзбекистон иқтисодиётидаги ўзга­
ришлар инновацион фаолиятни венчур молия­
лаштириш механизмини ишлаб чиқишда миллий 
иқтисодиётнинг имкониятларини ҳисобга олишни 
тақозо этади. тадқиқотларимиз давомида юқорида 
келтириб ўтилган моделлардан «Кластер 
мо дели»га асосланган ҳолда ўз моделимизни 
ишлаб чиқишимиз керак, деган хулосага келдик. 
Ушбу модель «2017­2021 йилларда Ўзбекистон 
Республикасини ривожлантиришнинг бешта усту­
вор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси»га 
асосан амалга оширилаётган ислоҳотлар ҳамда 
институционал ўзгаришларга мос келади. 
Ҳаракатлар стратегиясининг кейинги босқичларида 
инновацион фаолиятни венчур фондлари орқали 
молиялаштириш механизмини ишлаб чиқишда 
«Бозор модели»ни асос қилиб олсак мақсадга 
мувофиқ бўлади, деб ўйлаймиз.
54
ИНВЕСтИЦИЯЛАР ВА ИННОВАЦИЯЛАР / ИНВЕСтИЦИИ И ИННОВАЦИИ

---