Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

 

QON TOMIRLAR 

 

Qon  tomirlar  har  xil  diametrdagi  naychalar  sistemasi  bo’lib,  ular  qonni  barcha  a’zo  va 

to`qimalarga  yetkazib  beradi,  qonning  a’zolarga  oqishini  boshqaradi,  qon  va  to’qimalar  orasida 

modda va gaz almashinuvini ta’minlaydi. Qon tomirlarga arteriyalar, arteriolalar, qon kapillyarlari 

(gemokapillyarlar),  venulalar,  venalar  va  arteriolo–venulyar  anastomozlar  kiradi.  Arteriyalarda 

odatda kislorodga boy  qon bo’lib (o`pka arteriyasi  bundan mustasno), u  yurakdan a’zolarga  qarab 

oqadi. Venalar orqali qon yurakka oqib keladi. O’pka venasidan tashqari hamma venalardagi qonda 

kislorod kam bo’ladi. Gemokapillyarlar arteriya va vena tomirlari o’rtasida joylashadi. Ba’zan ular 

ikkita  bir  xil  tomirlar  (ikkita  arterial  yoki  ikkita  venoz  tomirlar)  o’rtasida  bo’lishi  ham  mumkin. 

Bunday joylashishni kapillyarlarning «ajoyib to’ri» deb ataladi (masalan, buyrak koptokchalari, jigar 

va boshqalarda shunday).