M. M. Niyazaliyeva


    3.1. «Aqlli” matolar ishlab chiqarish



Download 2,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/64
Sana12.09.2021
Hajmi2,19 Mb.
#172241
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   64
Bog'liq
2 5348471255576087486

 


63 
 
3.1. «Aqlli” matolar ishlab chiqarish 
 
 
 
Insoniyat  tarixida  tajriba  dizaynida  «aqlli»  matolar  ishlatila  boshlanadi. 
“Aqlli”  matolar  teridan  ko`ra  qulayroq  bo`lib,  sovuqda  isitiladi,  issiqda 
salqinlashadi va haroratga qarab hatto hajmini  o`zgartiradi. Ko`p  asrlar davomida 
insoniyat  tarixi  kabi  kostyumlar  tarixida  tubdan  yangi  narsalarni  topish  deyarli 
mumkin  emas.  Biroq,  Corpo  Nove-shahrida  yashovchi  italiyalik  dizayner  Mauro 
Taliani,  agar  kun  davomida  ob-havo  o`zgarsa,  odam  o`z  kiyimiga  tobe  bo`lib 
qolishi mumkinligini ta’kidladi. Ko`p qavatli konstruktsiyalarda – belli kiyimlarda 
"shimlar  shakl  o`zgarishi"  –  xolatini  saqlamaydi.  Taliani  "Aqlli"  matolarni 
yaratishni,  namlik  va  haroratga  qarab  o`zgarishi  mumkin  bo`lgan  "tirik"  kiyim 
konstruktsiyalarini  qurishni  boshladi.  Talianining  mahorat  cho`qqisi  bu  - 
dangasalar  uchun  ko`ylakdir.  Matoning  tarkibida  nikel,  titan,  neylon  mavjud. 
Ushbu kompozitsiyaning o`ziga xos "shakl xotirasi" deb nomlangan xususiyati bor. 
Atrofdagii  harorat  ko`tarilganda,  ko`ylakning  englari  bilakdan  tirsagigacha  bir 
necha soniya ichida ko`tarilishi mumkin.  
Termometr bir necha darajaga pastlasa, yengning avvalgi uzunligi tiklanadi. 
Dizaynerning  ta’kidlashicha,  kiyim  nafaqat  atrof-muhit  haroratiga,  balki  tana 
yuzasi  haroratiga  ham  reaktsiya  qiladi.  Ya’ni,  agar  odam  terlasa,  kiyim  ham 
shaklini  o`zgartiradi.  Dangasa  uchun  ko`ylak  uzoq  g`ijimlanmaydi,  xatto 
chamadonga betartib tashlansa ham o`z holatini saqlab qoladi. Har qanday holatda 
ham u 30 soniyadan keyin o`z shaklini tiklaydi. Hozirga qadar atigi 200 ta bunday 
ko`ylak mavjudligi ma’lum va ularning barchasi kulrang metalldan tayyorlangan. 
Ularning  har  birining  narxi  3750  dollarni  tashkil  etadi.  Endi  Taliani,  agar  havo 
sovuqroq  bo`lishni  boshlasa,  tanaga  yanada  yaqinroq  joylashishni  boshlaydigan 
ko`ylakni  ishlab  chiqmoqda.  Corpo  Nove  ekstremal  vaziyatlarda  ishlatiladigan 
matolarga  tayanadi.  Bu  yuqori  texnologiyali  dunyoda  muvaffaqiyatga  erishish 
uchun  yaratilgan  dizaynerlik  uslubimi  yoki  ekstremal  kelajakka  pessimistik 
qarashmi yoki yo`qmi, bu mavhum bo`lib qolmoqda. “Aqlli” kiyim namunalaridan 
biri bu havo sovutish miniatyurasiga ega bo`lgan o`z-o`zini sovutadigan kamzul  - 


64 
 
nimcha.  Sovutish  suvi  bo`lgan  50  metrli  plastik  trubka  nimcha  ichiga  tikilgan. 
"Ushbu nimcha modeli harorati 70 darajadan yuqori bo`lgan atom stantsiyalaridagi 
ishchilar  uchun  maxsus  ish  kiyimlari  konstruktsiyasidan  olingan",  deydi  Corpo 
Nove texnologi Filippo Pagliay. Yana bir model ishlanmasi - bu "Mutlaq nol" deb 
nomlangan sovuq temperaturasidan qat’iy nazar, odamni isitishda davom etadigan 
jaket.  Uning  modelida  noyob  modda  aerogel  ishlatadi.  Corpo  Nove  vakillarining 
ta’kidlashicha,  bu  99,8%  havoga  asoslangan  dunyodagi  eng  yengil  material 
hisoblanadi.  Bunday  kiyimlar  80  daraja  sovuqda  ham  inson  tanasini  isitishi 
mumkin. 
Printsip juda oddiy - havo qatlami eng yaxshi izolator bo`lib xizmat qiladi va 
bu  xususiyat  O`rta  Osiyo  paxtali  xalatlari  choponlarda,  Shimoliy  Sibirning 
mo`ynali  kiyimlarida  va  o`tgan  asrlarda  "puxovik"  deb  nomlangan  kiyimlarda 
namoyon  bo`ladi.  Corpo  Nove-ning  yana  bir  qiziqarli  modeli  -  mototsiklist  yoki 
velosipedchi  uchun  mo`ljallangan  jaket  bo`lib,  u  mototsiklga  yoki  velosipedga 
ulanadi  va  ishlab  chiqarilgan  energiya  simlar  orqali  kiyimlarga  uzatiladi. 
Isitishning  maksimal  darajasi  43  gradus  selsiyga  teng.  Agar  yonida  "yonilg`i 
quyish"  mumkin  bo`lgan  transport  bo`lmasa,  ishlab  chiqilgan  batareyalar 
o`rnatilgan  maxsus  kamar  orqali  erishiladi.  Takomillashtirilgan  jaket  modeliga 
minikompyuter  o`rnatilgan  bo`lib,  u  tananing  turli  qismlarini  isitishni 
dasturlashtirishga imkon beradi.  
  


65 
 
 
 
13 - rasm. “Aqlli” kiyimlardan namuna 
 
 
Noan’anaviy  bunday  kiyimlar  ishlab  chiquvchilarining  ta’kidlashicha, 
ularning 
iste’molchilari 
ekstravagant 
kiyimlarning 
yuqori 
darajadagi 
kollektsionerlari  emas,  balki  oddiy  yuk  mashinalari  haydovchilar,  ishchilar  qulay 
va  harorat  keskin  o`zgarishidan  himoyalangan  kiyimlarga  ehtiyoji  bor  kishilardir. 
Vaholanki,  "oddiy  haydovchi"  narxi  lokomativ  vagoni  narxiga  teng  bo`lgan 
kamzulga  ega  bo`lishi  ehtimoli  juda  qiyin.  Kiyimlarning  zamonaviy  dizaynida 
optik tolali, sut oqsili, polimerlar ishlatilgan, kiyimdagi sun’iy yoki haqiqiy charm 
naqshlaridan olingan andoza raqamli usulda kiyimlarga bosiladi. Shuningdek, eng 
g`ayrioddiy  kiyim  bu  -  Paco  Rabanne  (Paco  Rabanne)  yaratgan  -  alyuminiy  va 
shishadan  tikilgan  kiyimdan  xavfsiramaslik  kerak.  Kiyim  nafaqat  mustahkam  va 
qulay bo`lib, u egasining faoliyat sohasini aks ettira oladi hamda "ishlab chiqarish 


66 
 
vositasi"ga aylandi: sovuq qurol yoki radioaktiv nurlanishdan qo`rqmaydigan, o`q 
o`tkazmaydigan  kostyumlar  allaqachon  yaratilgan.  Bundan  tashqari,  bunday 
kostyumning  og`irligi  odatdagidan  bir  oz  og`irroq.  Yana  ham  qulaylik  yaratish 
maqsadida  telefonlar,  MP3  pleyerlar,  quloqchinlar,  mikrofonlar  bilan  jihozlangan 
eksklyuziv  modellar  mavjud.  Organayzer  jihozlar  kiyimning  yoqasiga, 
cho`ntaklariga  sumkalarga  yashiringan  bo`lishi  mumkin.  Bunday  modellarning 
narxi 600 dan 2500 dollargacha yoki undan ham yuqori turadi. Ular erkin savdoga 
chiqariladi.  
O`ziga  xos  aqlli  mato  birinchi  "Ekologik  toza"  kiyimlardan  biri  dеb 
hisoblanishi  mumkin,  chunki  u  quyosh  enеrgiyasidan  foydalanadi  va  kiygan 
odamga o`z tеlеfonini, musiqa plееrlarini va boshqa elеktr enеrgiyasini zaryadlash 
imkoniyatini bеradi.   
 
14 - rasm. Ekologik toza kiyim 
Qurilmalar  batarеya  quvvati  bugungi  kunda  ko`chma  tеxnologiyalar  uchun 
eng  katta  to`siqlardan  biri  bo`lganligi  sababli,  ushbu  ko`ylaklar  zamonaviy 


67 
 
tеxnologiyalarga asoslangan odamlar duch kеladigan eng katta muammolardan biri 
- o`z qurilmalarida yo`lda ko`proq elеktr quvvat (zaryad)  olib yurishni hal qilishga 
qaratilgan.  
Aqlli  matolarda  kichkina  bir-biriga  bog`langan  quyosh  batarеyalari  mavjud 
bo`lib,  ular  mayda  batarеyalarni  zaryadlaydi.    Ushbu  kiyimni  kiygan  kishi 
smartfon,  planshеt  yoki  iPod  batarеyasi  tugashi  oldidan  uyga  shoshilish  haqida 
hеch qachon tashvishlanmasligi kеrak.  
Lady  Gaganing  sobiq  stilisti  Nikola  Formichеtti  ham  2013  yilda  Quyosh 
batarеyalaridan tikilgan libos ustida ishlamoqda dеgan mish-mishlar tarqalgan edi. 

Download 2,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   64




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish