Б. Ш. Ризаев,Б. Б. Хасанов муҳандислик геологияси

Муҳандислик геологияси - Фаннинг вазифаси қурилиш майдонининг геологик шароитини
ҳисобга олиб, иншоотнинг чидамлиги ва мустаҳкамлигини таъминлашдир. Муҳандислик
геологияси фани қуйидаги бўлимларга бўлинади:
Грунтшунослик - Грунтларнинг таркиби ва хоссаларини ўрганади; грунтлар механикаси -
грунтлар мустаҳкамлиги ва бардошлигини ўрганади; геологик - жараёнларни ўрганувчи махсус
муҳандислик геологияси, муҳандислик гидрогеологияси; муҳандислик гидродинамикаси - табиий
геодинамик жараёнлар (сурилишлар, жарликлар, селлар, эрозия, музли грунтларни ўрганиш)
шунингдек одамларнинг иш фаолиятлари туфайли қурилишда ҳосил бўладиган жараёнларни
ўрганади.

---

Муҳандислик геологияси ривожланиши ХIX аср охирида бошланиб, бу вақтда кўплаб йирик
муҳандислик иншоотлари қурилиши бошланган эди. XХ асрнинг 20-30 йилларига келиб,
муҳандислик геологияси махсус илмий йўналиш бўлиб шаклланди. Муҳандислик геологияси
фанининг ривожланишида, мураккаб табиий шароитда бўлган, Волхов, Днепр, Свир, +уйбишев,
Кахов электростанцияларининг, Балтика - Беломор, Волга - Дон каналлари, шунингдек Москва,
Ленинград, Киев ва Тошкент шаҳри тоннелларининг қурилиши асос бўлиб хизмат қилди.
Ўқув қўлланмада геологик жараёнларга муҳим ўрин берилган бўлиб, қурувчилар буни
билишлари керак, чунки хозирги шароитларда геологик жараёнлар, шаҳарларда, сув омборлари ва
қазилмагохли ҳудудларда фаоллашиб бормоқда. Ер ости сувлари босган ҳудудлар кенгаймокда,
қирғоқларда сурилишлар, ўпирилишлар рўй бермокда. +ўлланмада шунингдек ер ости сувларига
ҳам етарли аҳамият берилган.
+урилиш йўналиши бўйича битирган бакалаврлар муҳандислик тармоқлари иншоотлари
қуриладиган майдоннинг геологик - литологик тузилишини, грунтларнинг турларини, таркиби,
физик - механик хусусиятларини билиш билан бир қаторда ер ости сувлари, уларнинг пайдо
бўлиши, ҳаракат қонуниятларини ва улар билан боғлиқ бўлган геологик жараёнлар ва ҳодисалар
турларини билиши керак. Бўлажак қурувчи мутахассис қурилиш майдонининг геологик
шароитларини қуриладиган иншоот мустаҳкамлиги ва чидамлилига таъсирини тахлил қила олиши
шартдир.
Режа: