O’qituvchi Talaba 1-bosqich. O’quv mashg’ulotiga kirish

Uzoqlashgan kompьyuter orqali tarmoq xizmatini olish (Telnet) 
 
Fayllarni uzatish protokoli (FTP) Internetda ko’pchilik kompьyuterlardan fayl va dasturlarni 
olish imkoniyatini  beradi.  Bunda FTP  ma’lumot  uzatish  bilan cheklangan,  ya’ni siz dastur-mijoz 

---

 
228 
yordamida FTP-server bilan aloqa o’rnatayotganingizda, dasturning barcha  zaxiralari fayllar izlash 
va nusxalashga qaratilgan. 
Telnet  dasturi  butunlay  boshqa  imkoniyatlar  ochib  beradi.  Uning  yordamida  boshqa 
kompьyuter  bilan  aloqa  o’rnatish  mumkin  va  undan  interaktiv  rejimda  foydalanish  mumkin.  Bu 
shuni  bildiradiki,    uzoqdagi  kompьyuter  bilan  Telnet  aloqa  o’rnatilganda  siz  nazariy  jihatdan 
shunday  imkoniyatlarga  ega  bo’lasizki,  go’yo    bevosita  shu  kompьyuter    oldida  turgandek. 
SHunday  qilib,  Telnet-terminal  emulyatsiyasi  dasturidir.  Telnet    bilan  ish  seansi  paytida  tezlik 
nuqtai  nazaridan    siz  o’z  shahringizda    ulanayapsizmi  yoki  boshqa  qit’ada    joylashgan  tizimga  
kirayapsizmi,  bu  hol  narxiga  ham  tegishli.  Siz  faqatgina    qaysi  kompьyuter  orqali  Internetga 
chiqayotgan    bo’lsangiz,  masalan  sizning  xizmat  ko’rsatuvchingiz    xost-kompьyuter  bilan  uni 
telefon aloqasigagina xaq to’laysiz.  
Telnet  dastur  foydalanish    juda  oddiy.  Uning  yordamida  qandaydir  xost-kompьyuter  bilan 
aloqa  o’rnatish uchun faqatgina  uning Internetdagi to’liq manzilini  bilish talab qilinadi. SHunday 
manzil    sifatida  IP-manzil  yoki  domen  nomi  bo’lishi  mumkin.  Kerakli    kompьyuter  bilan  aloqa 
o’rnatish uchun, Telnet buyrug’ini va kompьyuter manzilini ko’rsatish zarur:  
Telnet       host.   domain 
Tarmoq  ulanishi  o’rnatilgandan  keyin  tizim  aloqani  uzish  uchun  foydalaniladigan  belgilar 
ketma-ketligini  ko’rsatadi  (“Escape-simvol”).  Escape  ketma-ketligini  kiritayotganda  har  doim  siz 
Telnetning buyruq rejimida bo’lib qolasiz. Uzoqlashgan kompьyuter bilan aloqani tugatish uchun 
standart  exit  buyrug’ini  terish  kerak  yoki  logout,  uzoqlashgan  xost-kompьyuter  UNIX  taklifida 
yoki bo’lmasa, Telnet ning buyruq rejimiga o’tib close  buyrug’ini bajarish kerak.