O‘zbekiston tarixini davrlashtirish masalasi. Formatsion yondashuv, mintaqalarning

32-savol:
 Mustaqillikning ilk davrida O‘zbekiston hukumatidagi  tarkibiy o‘zgarishlar. (Yangi 
vazirliklar, buyruqbozlik mexanizmini yo'q qilish, qonunchilik bazasi) 
Moskva va boshqa bir necha yirik shahar kochalariga qoshinlar, shu jumladan tanklar kiritildi, 
deyarli barcha markaziy gazetalar taqiqlab qoyildi, markaziy televideniyaning birinchi kanalidan 
boshqa barcha kanallari, deyarli barcha radiostansiyalar ishi toxtatildi. 
Shuni takidlash lozimki, mamlakat aholisining kopchiligi Favqulodda holat davlat qomitasidan 
yuz ogirdi, armiya payt poylash pozisiyasida turdi. 20- avgustdayoq qarshilik markaziga aylangan 
RSFSR Oliy Kengashi binosi atrofida barrikadalar paydo boldi, ularda on minglab kishilar 
himoyada turdi. Harbiy bolinmalarning bir qismi mudofaachilar tarafiga otdi. 21-avgustda 
fitnachilar maglubiyatga uchradi, 22-avgustda yesa Favqulodda holat davlat qomitasi (GKChP) 
azolari qamoqqa olindi. Shundan song tontarishni qollab-quvvatlagan KPSS rahbariyati bu 
partiyaning obrosini uzil-kesil yerga urdi. Favqulodda holat davlat qomitasining maglubiyatidan 
song mamlakatda kommunizmga qarshi ommaviy namoyishlar bolib otdi. KPSSning faoliyati 
toxtatib qoyilgach, partiyaning qariyb 15 million azosidan birontasi bu qarorga qarshi norozilik 
bildirish uchun kochaga chiqmadi. Bu mazkur partiya 1991-yil yozidagi qiyofasida umri 
tugaganidan dalolat beruvchi ramziy holat edi. 

---

Moskvada fojiali hodisalar roy bergan paytda Ozbekiston Prezidenti I.A.Karimov rasmiy safar 
bilan Hindistonda edi. Prezidentimiz 1991-yil 19-avgustda safardan qaytib keldi va shu kuni 
kechqurun Toshkent shahrining faollari bilan uchrashib, qatiy tarzda Ozbekiston nuqtayi 
nazarini malum qildi. Respublika rahbariyati Markazdan beriladigan qonunga xilof bolgan har 
qanday korsatmalarni bajarishni man etdi. 20-avgustda Ozbekiston SSR Oliy Kengashi Rayosati 
va Ozbekiston SSR Prezidenti huzuridagi Vazirlar Mahkamasining Qoraqalpogiston Respublikasi, 
viloyatlar va Toshkent shahri rahbarlari ishtirokida qoshma majlisi boldi. Unda fitna munosabati 
bilan vujudga kelgan vaziyat muhokama qilinib, Ozbekistonning mustaqillikka erishish yoli 
ozgarmasligi haqida Bayonot qabul qilindi. 
1991-yil 21-avgust kuni Ozbekiston Prezidenti I. Karimovning Farmoni bilan Favqulodda holat 
davlat qomitasining Ozbekiston Konstitusiyasi hamda qonunlariga zid keladigan qarorlari va 
farmonlari noqonuniy deb elon qilindi. 
Islom Karimov Favqulodda holat Davlat Qomitasi faoliyatiga oz munosabatini bildirmagan, 
qorqoq va prinsipsiz mavqyeda turgan KPSS Markaziy Qomitasi Siyosiy Byurosi va Kotibiyati yuz 
minglab kommunistlarning shani va qadr-qimmatini zarba ostiga qoyganini qoraladi. Buning 
ustiga respublika kommunistlarini chalgitishga va davlat tontarishini qollab-quvvatlashga 
majbur qilishga urinish bolganini oshkora aytdi. I.Karimov bundan buyon KPSS Markaziy 
Qomitasi Siyosiy Byurosining tarkibida qola olmasligi togrisida bayonot berdi. Mazkur bayonotni 
Ozbekiston Kompartiyasi Markaziy Qomitasi byurosi va Markaziy nazorat komissiyasi rayosati 
maqulladi. 
Ozbekiston Prezidentining 1991-yil 25-avgustdagi Farmoniga binoan Respublika ichki ishlar 
vazirligi va Davlat xavfsizligi qomitasi qonuniy ravishda Ozbekiston tasarrufiga olindi. Respublika 
hududida joylashgan SSSR ichki ishlar vazirligining ichki qoshinlari bevosita Ozbekiston 
Prezidentiga boysundirildi. Respublika ichki ishlar vazirligi, Davlat xavfsizlik qomitasi, 
prokuraturasi, adliya organlari, ichki qoshinlar, Turkiston harbiy okrugi qismlari va qoshilmalari