O‘zbekiston tarixini davrlashtirish masalasi. Formatsion yondashuv, mintaqalarning

29-savol:
 O‘zbekiston Mustaqilligining e’lon qilinishi. (1991 yil 31 avgust, Oliy Kengashning 
Murojaatnomasi) 
O'zbekiston Prezidenti Islom Karimov Oliy Kengash Rayosa-tiga juda qisqa muddatda 
respublikaning davlat mustaqilligi to'g'risidagi qonun loyihasini tayyorlash va uni Oliy 
Kengashning navbatdan tashqari sessiyasi muhokamasiga taqdim etishni taklif qildi. Oliy 

---

Kengash 1991 yil 26-avgust kuni O'zbekistonning davlat mustaqilligi to'g'risida qonun loyihasini 
tayyorlash haqida va 31-avgustda Oliy Kengashning navbatdan tashqari VI sessiyasini cha-
qirishga qaror qildi. 
1991 yil 28-avgust kuni O'zbekiston Kompartiyasi MQ va Markaziy nazorat komissiyasining 
qo'shma plenumi bo'lib o'tdi. Plenumda Prezident I.Karimovning SSSRda 19-21-avgust kunlari 
sodir bo'lgan fojiali voqealar va respublika partiya tashkilotlarining vazifalari to'g'risidagi 
axboroti tinglandi va muhokama qilindi. Plenum Respublika Kompartiyasining KPSS MQ bilan 
har qanday aloqalarni to'xtatishga, KPSSning barcha tuzilmalaridan chiqishga, uning markaziy 
organlaridagi o'z vakillarini chaqirib olishga qaror qildi. 
1991 yil 31-avgust kuni O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining navbatdan tashqari tarixiy 
oltinchi sessiyasi bo'lib o'tdi. Sessiyada O'zbekiston Prezidenti I.Karimov nutq so'zlab, sobiq 
Ittifoqda so'ngi paytlarda yuz bergan ijtimoiy-siyosiy voqealarni, davlat to'ntarishiga urinish 
oqibatlarini tahlil qilib, ular O'zbekiston taqdiriga, xalqimiz tarixiga bevosita daxldor ekanligini 
har tomonlama asoslab berdi. Vaziyatdan kelib chiqqan holda, O'zbekiston Respublikasining 
davlat mustaqilligini e'lon qildi va uni mustaqillik to'g'risidagi qonun bilan mustahkamlashni 
taklif qildi. 
Sessiyada "O'zbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligi to'g'risidagi Oliy Kengash Bayonoti" 
qabul qilindi. Bayonotda bunday deyilgan edi: 
"Mustaqillik deklaratsiyasini amalga oshira borib, O'zbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasi Oliy 
Kengashi O'zbekistonning Davlat mustaqilligini va ozod suveren davlat - O'zbekiston 
Respublikasi tashkil etilganligini tantanali ravishda e'lon qiladi". 
Oliy Kengash sessiyasida "O'zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligini e'lon qilish 
to'g'risida" qaror qabul qilindi. 
Mazkur qarorda: 
1)  respublikaning davlat mustaqilligi to'g'risidagi Oliy Kengash bayonoti tasdiqlansin va 
resrublika bundan buyon O'zbekiston Respublikasi deb atalsin; 
2)   1-sentabr O'zbekiston Respublikasining Mustaqillik kuni deb belgilansin va 1991 yildan 
boshlab bu kun bayram va dam olish kuni deb e'lon qilinsin, deb qat'iy belgilab qo'yildi. 
Oliy Kengash sessiyasida "O'zbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligi asoslari to'g'risida"gi 
Qonun qabul qilindi. Bu Qonun 17 moddadan iborat bo'lib, O'zbekiston Respublikasining Davlat 
mustaqilligini huquqiy jihatdan mustahkamlab berdi. Qonunda: 
  O'zbekiston Respublikasi o'z tarkibidagi Qoraqalpog'iston Respublikasi bilan birga, mustaqil, 
demokratik davlatdir; 
 O'zbekiston Respublikasining xalqi suverendir va respublikada davlat hokimiyatining birdan-bir 
sohibidir. U o'z hokimiyatini ham bevosita, ham vakOlik idoralari tizimi orqali amalga oshiradi; 
 O'zbekiston Respublikasi to'la davlat hokimiyatiga ega, o'zining milliy davlat va ma'muriy-
hududiy tuzilishini, hokimiyat va bosh-qaruv idoralari tizimini mustaqil belgilaydi, davlat 
chegaralari, hududi daxlsiz va bo'linmas bo'lib, uning xalqi o'z xohish-irodasini erkin 
bildirmasdan turib o'zgartirilishi mumkin emas; 

---

 Respublika hududidagi yer, yer osti boyliklari, suv va o'rmon-lar, o'simlik va hayvonot dunyosi, 
tabiiy va boshqa resurslar, respub-likaning ma'naviy boyliklari O'zbekiston Respublikasining 
milliy boyligi, mulki hisoblanadi, deb qonunlashtirilib, belgilab qo'yildi. 
O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining VII sessiyasida 1991 yil 30-sentabr kuni "O'zbekiston 
Respublikasining Davlat mustaqilligi asoslari to'g'risida"gi Qonunga Konstitutsiyaviy qonun 
maqomini berishga qaror qilindi. Qarorda O'zbekiston Respublikasining amaldagi Konstitutsiyasi 
moddalari "O'zbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligi asoslari to'g(risida"gi Qonunning 
moddalariga zid kelgan hollarda mazkur Qonunga amal qilinsin, deb belgilab qo'yildi. 
Shunday qilib, xalqimizning asriy orzusi, umidlari ushaldi, ro'yobga chiqdi. Mamlakatimiz, 
xalqimiz siyosiy mutelikdan, asoratdan qutildi. Dunyo xaritasida yana bitta mustaqil davlat -
O'zbekiston Respublikasi paydo bo'ldi.