Muqaddima

TO’QIMA GORMONLARI 
 
     Hozir  to‘qima  va  a‘zolarda  50  xilga  yaqin  gormonni  sintezlash  qobiliyatiga  ega 
hujayralar topilgan. Bu hujayralarning ko‘p qismi hazm tizimi a‘zolarida, o‘pka, buyrak, 
yurak va boshqa endokrin tizimga kirmaydigan a‘zolarda uchraydi. Gormon sintezlovchi 
hujayralarni maxsus immunogistokimyoviy usullar yordamida aniqlash mumkin. 
     Bu  hujayralarning  modda  almashinuvi  o‘ziga  xos  bo`lib,  biogen  aminlarning 
o‘tmishdoshlarini  karboksilsizlantirish  va  ularning  qoldig‘idan  peptid  gormonlarni 
sintezlash qobiliyatiga ega. Bu hujayralar APUD-tizimni hosil qiladi. 
     Apudotsitlar  sintezlaydigan  gormonlar  juda  ko‘p.  Ular  serotonin  va  melatonin, 
katexolarninlar  va  gistamin,  gastrin,  sekretin,  motilin  va  boshqa  moddalarni  ishlab 
chiqaradi. 
     Demak, gormonlar faqat maxsus endokrin bezlarda emas, balki organizmdagi to‘qima 
va  a‘zolarda  ham  sintezlanishi  mumkin.  Bu  borada  hazm  tizimining  faolligi  yuqori. 
Undagi  apudotsitlar  20    turdagi  gormon  ishlab  chiqaradi.  Bu  gormonlar  birinchi  galda 
hazm  a‘zolari  faoliyatini  boshqarishda  muhim  rol  o‘ynaydi.  Bundan  tashqari,  hazm 
tizimi  gormonlari  umumiy  modda  almashinuvini    nazorat  qilishda  ishtirok  etadi.  Bu 
gormonlarning  ahamiyati  katta.  Ularni  asosan  ingichka  ichak  shilliq  pardasidagi 
hujayralar sintezlaydi. Shu tufayli ularni maxsus bir guruhga  – enterin tizmi gormonlari 
guruhiga birlashtiradilar. Ularni yana gastrointestinal gormonlar, deb ham atashadi.