Kartashunoslik



Download 4,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/246
Sana29.08.2021
Hajmi4,76 Mb.
#159144
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   246
Bog'liq
kartashunoslik

8-rasm.  Kenglik  bo’yicha  yo’nalishni  aniqlash  uchun 
an’anaviy uslub bo’lgan ufq tomonlarini aniqlash, biror bir osmon 
jismlari (Quyosh, yulduz, Oy) ga nisbatan sekstant yordamida ular 
orasidagi burchakni o’lchash hisoblanadi. Hozirgi vaqtda joyning 
o’rnini  aniqlash  uchun  (dengiz  navigatsiya  ishlari  va  ayrim 
sayohatlar)  zamonaviy  texnologiyalardan,  ya’ni  Yerning  sun’iy 
yo’ldoshlari  yordamida  aniqlanadigan  joy  geografik  o’rnini 
aniqlashning Global sistemasi (GPS) dan foydalaniladi. 
Geografik  kartalarda  joyning  geografik  uzunligini  aniqlash  bir  qancha 
noaniqliklarni,  jumladan  turli  mamlakatlarda  uzunlik  turlicha,  shuning  uchun 
xalqaro  kelishuv  yo’li  bilan  ushbu  muammoga  1884  yilda  chek  qo’yildi.  London 


 
26 
shahridan (Angliya) o’tuvchi meridian bosh meridian yoki 0° meridian deb qabul 
qilindi.  Geografik  uzunlik  bosh  meridiandan  sharq  va  g’arb  tomonga  darajada 
o’lchanadigan masofa (burchak).  
Kenglik  singari  uzunlik  ham  darajalarda  (daqiqa,  sekund)  o’lchanadi. 
Yerning markazidan berilgan nuqtaga o’tkazilgan chiziqni faraz qiling, shimol va 
janub  orasida  joyning  uzunlik  chizig’i  davom  etadi,  ya’ni  Los-Anjeles  shahri 
orqali  ekvatorni  kesib  o’tadigan  chiziq.  Ikkinchi  hayoliy  chiziq  bosh  meridian 
ekvatorni  kesib  o’tib  Yer  markazidan  berilgan  nuqtagacha  boradi  (bu  geografik 
o’rin 0° g’b. yoki shq. va 0° sh. yoki j.). 7b-rasmda ko’rsatilgan Yer markazidan 
o’tkazilgan  ikki  chiziq  burchakni  anglatadi,  yoy  bosh  meridiandan  g’arbda 
joylashgan  Los-Anjeles  shahri  burchak  masofasi  hisoblanadi  (118°g’b.  uzunlik). 
7s-rasmda Los-Anjeles shahri kenglik va uzunligining global manzili tasvirlangan.  
Biz  0°  bosh  meridiandan  sharq  yoki  g’arbga  qarab  yurganligimiz  sababli 
uzunlik  ham  kattalashadi.  Bosh  meridiandan  sharqiy  yo’nalishda  sayohat  qilsak, 
albatta biz dunyo bo’ylab Grinvichdan Tinch okean o’rtasidagi 180° shq.u. gacha 
yarim  yo’lni  bosib  o’tamiz.  Shuningdek,  bu  chiziq  180°  g’b.u.  Uzunlik  maksimal 
180° gacha bosh meridiandan sharq yoki g’arbga o’lchanadi.
1
  

Download 4,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   246




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish