So’z boshi

Gidrofob asoslar. 
 
Surtmalar 
tayyorlashda 
ishlatiladigan 
gidrofob 
asoslarga 
lipofil, 
uglevodorodli va silikonli asoslar kiradi. 
 
Lipofil  asoslar.  Bu  asoslar  moyli  va  mumli  asoslar  bo‘lib,  ular  o‘z  tarkibida 
lipid  guruhlarini  saqlaydi.  Ular  xossalari  bo‘yicha  teridan  ajralib  chiqadigan 
moysimon suyuqlikka o‘xshash bo‘lib, teriga surtilganda moyning sezuvchanligini 
bildiradi va moy qoldiqlarini qoldiradi. 
 
1.  Moylar.  Ular  yog‘  kislotalarining  triglitseridlari  bo‘lib,  asosan  yumshoq 
moylar – cho‘chqa moyi va bir qator gidrogenlangan moylar, qattiq moylar  – mol 
yog‘i,  suyuq  moylar  –  bir  qator  o‘simlik  moylari.  Bu  moylar  suvda  erimaydi., 
spirtda kam eriydi, efir va xloraformda oson eriydi. 
 
Cho‘chqa  moyi  (Adeps  suillus  depuratus)  –  oq  rangli  bo‘lib,  yangi  bo‘lishi 
kerak.  SHuningdek  uning  erish  harorati  34-36
0
S,  kislota  soni  2  undan  kichik 
bo‘lib, tarkibida 62-68% triolein (S
17
N
33
SOON) va 35% tirpalmitin (S
15
N
31
SOON) 
va  tristearin  (S
17
N
35
SOON)  saqlaydi.  Surtmalar  texnologiyasida  eng  yaxshi 
asoslardan  biri.  U  teriga  oson  surtiladi,  terini  qitiqlamaydi,  deyarli  barcha  dori 
moddalari  bilan  yaxshi  kelisha  oladi  ularni  teri  orqali  so‘rilishiga  monelik 
qilmaydi. SHuningdek suv va sovun bilan yaxshi yuviladi.  
G‘oz  yog‘i  (Adeps  anserinum)  –  cho‘chqa  yog‘iga  nisbatan  ham  yumshoqroq 
bo‘lib,  asosan  sovuq  urgan  terini  davomlashda  ishlatiladigan  surtmalarni 
tayyorlashda samarali xisoblanadi.  
 
Mol  yog‘i  (Sebum  bovinum)  –  oq  rangli,  yangi  bo‘lishi  kerak.  Suyuqlanish 
harorati  42-50
0
S,  tarkibida  55%  tripalmitin  va  tristearin,  45%  triolein  saqlaydi. 
Suyuqlanish harorati yuqori bo‘lganligi uchun u teriga cho‘chqa moyiga nisbatan 
yomon  surtiladi.  Qo‘y  yog‘ining  erish  harorati  44-51
0
S  bo‘lib  boshqa 
ko‘rsatkichlari bo‘yicha mol yog‘i bilan bir xil.