Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

50-САБАБ. НАМОЗДАГИ АМАЛЛАР МАЪНОСИНИ ТУШУНИБ ЕТИШ 
Намоздаги амаллар (жумладан, такбири таҳрима, қиѐм, рукуъ, сажда) моҳиятини яхшилаб 
тушуниб олиш ҳам хушуъни жалб этади. Демак, намозга киришда айтиладиган такбирдан бошлаймиз: 
1. Такбири таҳрима маъноси. 
Уламолар айтишича, намозга киришдан олдин икки қўлни кўтариш Аллоҳ билан банда 
ўртасидаги ғафлат пардасини кўтариш, Аллоҳ улуғлигини эътироф этишни англатади. Айрим 
уламоларга кўра, бу Аллоҳга ўзини топшириш, унга бутунлай бўйсуниш маъносига эга. 
Такбири таҳрима ҳақида уч хил ривоят келтирилган: 
1. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам аввал қўлларини кўтариб, кейин такбир 
айтардилар
250
. 
2. Аввал такбир айтиб, кейин қўлларини кўтарардилар
251
. 
3. Қўлларини кўтариш билан бир вақтда такбир айтардилар
252
. 
Уччала ҳолат суннатга мувофиқдир. Бир сафар унисини, бошқа сафар бунисини қилсаям 
бўлади. Қайтага мана шундай йўл тутиш намозни хушуъ билан ўқишга ѐрдам беради. 
2. Ўнг кафтни чап кафт устига қўйиб, қўл боғлаб туриш маъноси. 
Аввал айтиб ўтганимиздек, бу ҳолат банданинг хокисорлигини, Аллоҳ учун тавозеъ қилишини, 
ўзини паст олиб, Аллоҳ ҳузурида турганини ҳис этишини билдиради. 
3. Намозда туриш (қиѐмнинг) маъноси. 
Каломи мажидда: “Аллоҳ учун бўйсунган ҳолда туринглар!” деб буюрилган
253
. Банда намозда 
турар экан Аллоҳ субҳонаҳу ва таоло улуғлигини қалби ила ҳис этади, ҳаѐтлик чоғида намозда 
247
Манба: Заҳабий, “Сияру аъломин нубало”. 
248
Манба: Абдуғафур Искандар, “Намозда хушуъ”. 
249
Манба: Абу Нуайм, “Ҳилятул авлиѐ”; Ибн Ражаб, “Ал-хушуъ фис салот”. 
250
Манба: Муслим – Ибн Умар розияллоҳу анҳудан – келтирган ривоят. 
251
Манба: Бухорий, Муслим – Молик ибн Ҳувайрис розияллоҳу анҳудан – келтирган ривоят. 
252
Манба: Бухорий, Муслим – Ибн Умар розияллоҳу анҳудан – келтирган ривоят. 

---

110 
чиройли тура олса, қиѐмат куни Аллоҳ олдида туриш осон бўлишини эслайди. Борди-ю намоздаги 
қиѐмга енгил қараса, уни тўкис бажармаса, охиратдаги туриш унга оғир бўлишини кўз олдига 
келтиради
254
. Шундай экан, Аллоҳга ишонган, охиратда нажот топишдан умидвор мўмин банда намоз 
ўқиѐтганда қалби билан, танаси билан Раббига юзланади, кўзини ҳар тарафга қаратмайди, бутун 
вужуди билан берилиб ибодат қилади.