Buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti “Biologiya” kafedrasi

                RANG KO’RLIK. 

 

Erkalarning 8% ida rang ko‘rishning ma‘lum nuqsonlari uchraydi. Bu nuqsonlar to‘r 

pardada  bitta,  ikkita  yoki  uchta  turdagi  kolbachalarning  yo‘qligi  natijasida  kelib 

chiqadi.  Qisman  rang  ko‘rlikning  uch  xili  tafovut  qilinadi.  Ba‘zi  odamlar  qizil 

ranglarni  ko‘rmaydilar,  bunday  kishilarni  protanopiklar  deyiladi.  Bunday 

protanopiklarga  hhavorang  nurlar  rangsiz  bo‘lib  korinadi.  Yashil  rangni 

ko‘rmaydigan  kishilarni  deyteranopiklar    deyiladi,  bunday  kishilar  yashil  rangni 

to‘q qizil deb ko‘radi va havorangni ajrata olmaydi. Havo rang va binafsha ranglarni 

ko‘rolmaydiganlar tritanopiklar  deyiladi. 

 

Rang  ko‘rishning  bu  nuqsonlarini  uch  komponentli  nazariya  asosida 

tushunish  oson.  Ularning  har  biri  to‘r  pardada  uch  turdagi  kolbachalarning  bittasi 

bo‘lmasligiga  bog‘liq.  Protanopik,  deyteranipik  va  tritanopiklar  rangni  saqlanib 

qolgan ikki turdagi kolbachalar yordamida ko‘radilar. 

Axramaziya-  to‘liq  rangko‘rlik.  Bunday  nuqsoni  bor  odamlarda  uchala  turdagi 

kolbachalar  ham  bo‘lmaydi,  yoki  shikastlangan  bo‘ladi.  Ular  yorug‘  dunyono  oq-

qora tasvirda ko‘radilar. Rang ko‘rlik erkaklarning toq  X –xromosomasida ma‘lum 

genlar yo‘qligi natijasida yuzaga keladi.