Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi fargʻona davlat universiteti filologiya fakulteti

29 

 

―Samarqand  hazrati  amirulmoʻminin  Usmon  zamonida  musulmon 

boʻlgʻondur.‖ (― Boburnoma‖)Samarqand deganda bu shaharda istiqomat qiluvchi 

aholi nazarda tutilgan.  

―Dilkushoda  ham  ulugʻ  koʻshk  soldurubdur,  ul  koʻshkta  Temurbekning 

Hindiston  urushini  tasvir  qilibturlar.‖(―  Boburnoma‖)          “Dilkusho”  soʻlim  bir 

bogʻning nomi, bu yerda ham metonimiya hodisasi mavjud.  

―Yana  sohibi  ―Hidoya‖  kim  ,  Imom  Abu  Hanifa  mazhabida  ―Hidoya‖din 

moʻtabarroq  kitobi  fiqh  kam  boʻlgʻoy  ,  Fargʻonaning  Margʻinon  otliq 

viloyatidindur,  ul  ham  doxili  Movaraunnahrdir.‖(―  Boburnoma‖)          “  Hidoya” 

asari bilan uning muallifi nazarda tutilyapti. 

―U.  Azimning  ―  Koʻzlarini  ochib-  yumar  Mitti  qushcha  –  yarador.  Falak, 

unga  najot  yubor,  Oʻlim  boʻlma  xaridor  ‖,  -  satrlarida  joy  metonimiyasi 

qoʻllangan: ― falak ‖ soʻzi tafakkurimizda oʻrinlashgan ishonch asosida ―Yaratgan‖ 

ni anglatadi.‖

38

 

Metonimiya  yoʻli  bilan  koʻchirishning  asosiy  koʻrinishlari:      

1.  Bir    predmetning    nomi    shu    predmetdagi    boshqa    bir    predmetga  

koʻchiriladi:   bosh  – kishi  organizmining  boʻynidan  yuqori  qismi,  

bosh – miya, yani  ―Boshim  ogʻridi‖:   

Ich  –  ichki    tomon,    ich  –  qorin    boʻshligʻida    joylashgan    aʻzolar,  

yaʻni  ― Ichim  ogʻridi‖ 

2.  Bir    predmetning    nomi    shu    predmetga    asoslangan    oʻlchov  

birligining    nomi    boʻlib    xizmat    qiladi:    kun  –  quyosh,    kun  – 

sutkaning  yorugʻ  qismi;  

Oy – yerning  yoʻldoshi,  oy – yilning  oʻn  ikkidan  bir  qismi;   

Joʻra – oʻrtoq,  joʻra – ikki qismdan  iborat bir  kiyimlik  mato,  yaʻni 

―bir  joʻra  atlas‖;   

                                                           

38

Қуронов Д. ва б. Адабиётшунослик луғати. Т., 2013. 173-б. 

---