Kasb odobi va xizmat

Shartnomaning ma’nosi, bu – tomonlar majburiyatlarining 
o‘rnatilishi, o‘zgarishi yoki butunlay to‘xtatilishi yo‘nalishidagi 
roziligidir. Tijorat huquqida bu tushuncha quyidagi ko‘rinishlarda 
amalga oshirilishi belgilab qo‘yilgan:
Kontrakt – shartnoma, kelishuv, har ikkala tomon uchun 
huquq va majburiyatlarni muhlatlari bilan belgilovchi hujjatdir.
Kelishuv – korxona tashkilotlar hamda fuqarolarning rasmiy-
lashgan bir tomonlama majburiyati bo‘lib, u mulk huquqini olish 

---

36
yoki berishda ishlatiladi. Uning ko‘p tarqalgan shakli litsenzion 
kelishuvdir.
Oshkora shartnoma – tijorat tashkiloti bilan tuzilgan keli-
shuv bo‘lib, unda, uning tovar sotish, ish yoki xizmatlar bajarish 
bo‘yicha majburiyatlari belgilanadi. Bu shartnoma asosida amal-
ga oshiradigan faoliyat turlari: chakana savdo, aloqa xizmati, 
energiya ta’minoti, tibbiyot, mehmonxona xizmati va boshqalar.
Shartnoma, kontrakt yoki kelishuvda, eng avvalo, biznes 
bo‘yicha sheriklarning aniq, yuridik nomi, mulk shakli, shart-
nomaning ro‘yxatdagi tartib raqami, hujjat imzolangan joy va 
sana, tuzilayotgan bitimning asl ma’nosi (oldi-sotdi, lizing, litsen-
ziya va boshqalar), uning muhim shartlari, tovarning miqdori va 
narxi to‘g‘risidagi axborotlar, sotish yoki olishda esa, ayrim hollar-
da texnik talablar yoki mahsulotning tarkibiy ro‘yxati aks ettiriladi.
Xo‘jalik shartnomasi, qoida tariqasida, taraflardan birining  
oferta (shartnoma tuzish haqida taklif) yo‘llashi va ikkinchi 
taraf (taklifni qabul qilishi) akseptlashi yo‘li bilan tuziladi. Ular 
yozma, og‘zaki va boshqa har qanday shaklda qilinishi mumkin.
Yetkazib berish shartnomasi. Reja topshiriqlariga muvofiq, 
moddiy boyliklar va imkoniyatlarga ega bo‘lish uchun yetkazib 
beruvchi korxona iste’molchi korxonaga mahsulot yetkazib be-
rish bo‘yicha o‘zaro munosabatlar o‘rnatadilar.
Yetkazib berish shartnomasi quyidagi zaruriy qismlarni o‘z 
ichi ga  oladi:
1. Hujjat turi nomi va uning tartib raqami.
2. Shartnoma tuzilgan joy va sana.
3. Shartnoma tuzuvchi tomonlarning nomi.
4. Shartnomani imzolovchi shaxslarning ismi, otasining ismi 
va familiyasi; ularning vakolatlari haqida ma’lumot.
5. Yetkazib berilishi zarur bo‘lgan mahsulotning aniq nomi, 
miqdori, zaruriy hollarda esa ular ning turlari.
6. Shartnomaning umumiy amal qilish muddati va yetkazib 
be rishning aniq muddatlari.
7. Mahsulotning sifati va to‘liqligi.
8. Shartnoma summasi va mahsulot narxini ko‘rsatish.
9. Mahsulotni miqdoriy va sifatiy jihatdan qa bul qilib olish 
tar tibi.
10. Idishlarga va mahsulotning joylanishiga bo‘l gan talablar.

---

37
11. Yetkazib beriladigan mahsulot uchun hisob-kitob tartibi.
12. Mulkiy javobgarlik.
13. Tomonlar o‘rtasidagi nizolarni ko‘rib chiqish joyi va tar-
tibi.
14. Tomonlarning huquqiy manzillari (bunda korxonalarning 
Davlat bankidagi hisob-kitob raqamlari albatta ko‘rsatiladi).
15. Shartnoma tuzgan tomonlarning imzolari va muhrlari.
Barcha yetkazib berish shartnomalariga yetkazib beruvchi va 
iste’molchi korxonalarning mas’ul xodimlari (moddiy-texnika 
ta’minoti va sotish bo‘limlarining xodimlari, bosh yoki katta 
hisobchilar, adliya maslahatchilari) oldindan ruxsat belgilarini 
qo‘yishi kerak. Shartnoma tegishli ravishda rasmiylashtirilgan-
dan keyin maxsus daftarda ro‘yxatga olinadi.